Bài viết được tham vấn chuyên môn bởi: Thạc sĩ Lê Phương | Nơi công tác: Nhất Nam Y Viện

Viêm amidan là căn bệnh viêm nhiễm đường hô hấp phổ biến tại Việt Nam. Bệnh chủ yếu bùng phát ở nhóm đối tượng có sức đề kháng yếu và hệ hô hấp chưa hoàn thiện. Nếu viêm amidan để lâu không chữa có thể gây ra những hậu quả nghiêm trọng cho sức khỏe về sau. 

Bệnh viêm amidan là gì? Các dạng thường gặp

Amidan là một bộ phận trong khoang miệng, bên dưới lưỡi gà và đóng vai trò quan trọng đối với chức năng hô hấp của mỗi người. Cấu tạo của amidan gồm có 4 bộ phận:

  • Amidan vòm phát triển gắn liền với cấu trúc họng và mũi.
  • Amidan vòi gần tai.
  • 2 amidan khẩu cái nằm ở ngã tư vòm họng và amidan lưỡi.

Các bộ phận này bao gồm các tổ chức lympho và sản sinh ra kháng thể IgG giúp thanh lọc không khí, loại trừ vi khuẩn và bụi bẩn trước khi đến phổi.

Amidan còn gọi là hạt hạnh nhân, nên tình trạng viêm amidan còn được gọi là viêm hạt hạnh nhân. Do cấu trúc gồm nhiều mặt rỗng nên khi vi khuẩn tấn công ồ ạt, mạnh mẽ sẽ khiến các tế bào này “không kịp trở tay”. Mặt khác, sau khi tiêu diệt các vi khuẩn, xác của chúng và xác các bạch cầu sẽ tồn tại trong các hốc. Sau thời gian dài sẽ hình thành viêm amidan hốc mủ, có mùi hôi, màu trắng, sưng amidan…

Chính vì vậy, trẻ thường bị viêm amidan do hệ hô hấp chưa hoàn thiện, kháng thể còn yếu ớt hoặc viêm amidan ở những người lớn có sức đề kháng kém. Có rất nhiều các loại viêm amidan khác nhau. Dựa trên các diễn biến và biểu hiện của bệnh, được chia thành:

  • Viêm amidan cấp tính: Thời gian phát bệnh và mức độ tái phát của viêm amidan cấp tính sẽ ngắn hơn so với thể mãn tính và phụ thuộc nhiều vào thể trạng mỗi người. Nếu được điều trị kịp thời, bệnh có thể khỏi dứt điểm.
  • Viêm amidan mãn tính: Xảy ra ở một số người bệnh có tiền sử mắc các bệnh hô hấp mãn tính, kéo dài. Viêm amidan mãn tính có thể kéo dài nhiều năm với nguy cơ biến chứng cao.

Hoặc phân chia theo đặc điểm của bệnh:

  • Viêm amidan hốc mủ: Tình trạng viêm nhiễm kéo dài và tái đi tái lại nhiều lần. Trong các hốc amidan hình thành các mủ màu trắng, hoặc hốc mủ bã đậu có mùi hôi. Rất nhiều trường hợp viêm amidan hốc mủ 1 bên hoặc cả hai.
  • Viêm amidan quá phát: Amidan phì đại dẫn đến đau rát cổ họng, khó thở, rối loạn đường thở, thường được chẩn đoán suy giảm chức năng miễn dịch. Trường hợp viêm amidan quá phát sẽ được xem xét cắt bỏ amidan.
  • Viêm amidan xơ teo: Hai bên amidan xuất hiện các vệt trắng đan chéo nhau và có hiện tượng xung huyết.

viem amidan
Viêm amidan là tổn thương viêm nhiễm tổ chức lympho

Triệu chứng viêm amidan

Dựa vào các triệu chứng viêm amidan sẽ giúp bạn sớm nhận diện bệnh và xác định đúng loại viêm nhiễm mà mình mắc phải. Từ đó có thể làm cơ sở để lựa chọn chính xác phương pháp điều trị. Các biểu hiện viêm amidan bao gồm:

  • Sưng (phì đại) amidan, hai bên amidan có thể sưng đỏ. Nếu người bệnh mắc amidan hốc mủ sẽ có xuất hiện các mủ trắng, giống bã đậu.
  • Đau rát, họng, một số trường hợp gặp khó khăn trong việc nuốt nước bọt, thức ăn và thậm chí nói chuyện.
  • Sốt hoặc sốt cao từ 38 – 39 độ. Đối với trường hợp nặng, dấu hiệu này thường kéo dài nhiều ngày và chủ yếu về chiều tối.
  • Ho khan, ho có đờm, ho gà, khan tiếng.
  • Mệt mỏi, chán ăn, người không có sức lực, đau đầu và nhức toàn thân.
  • Miệng có mùi hôi, dãi nhiều, môi khô do mất nước.
  • Một số trường hợp có thể ngủ ngáy do đờm đọng lại hoặc sưng viêm dẫn tới việc lưu thông khí bị cản trở. Người bệnh sẽ bị rối loạn nhịp thở thậm chí đôi khi ngừng thở.

Nguyên nhân gây viêm amidan do đâu?

Nắm bắt được những nguyên nhân gây bệnh là yếu tố quan trọng hàng đầu giúp cho mỗi người có thể chủ động phòng tránh và điều trị bệnh đạt hiệu quả cao. Dưới đây là một số yếu tố làm tăng nguy cơ mắc bệnh, bạn đọc có thể tham khảo:

  • Vi khuẩn, virus: Ngoài các vi khuẩn, virus có trong không khí, bệnh viêm amidan có thể gây ra do viêm cầu khuẩn nhóm A, tụ cầu khuẩn, xoắn khuẩn Vincent… Người mắc bệnh do các nguyên nhân này gây ra thường khó điều trị và có nguy cơ biến chứng cao hơn.
  • Vệ sinh răng miệng chưa đúng cách: Giữ vệ sinh vùng miệng sẽ giúp ngăn ngừa nguy cơ viêm hệ hô hấp. Tuy nhiên vệ sinh đều đặn thôi là chưa đủ, nếu không thực hiện đúng cách có thể là tác nhân khiến vi khuẩn tích tụ trong khoang miệng và gây bệnh.
  • Khói bụi từ môi trường: Đây được xem là nguyên nhân viêm amidan phổ biến nhất hiện nay. Các yếu tố gây bệnh có thể tồn tại trong không khí và trên vật dụng hằng ngày. Chúng sẽ dễ dàng xâm nhập vào hệ hô hấp khi con người không có biện pháp bảo vệ phù hợp.
  • Thói quen hút thuốc: Dù là người hút thuốc hoặc làm việc thường xuyên trong môi trường có khói thuốc có thể tiêu diệt hoặc làm suy yếu các tế bào miễn dịch trong cơ thể, tạo điều kiện để vi khuẩn, virus tấn công.
  • Các bệnh về đường hô hấp khác: Viêm amidan có thể chỉ là biểu hiện hoặc biến chứng của các bệnh lý về hô hấp khác nhau viêm họng, viêm xoang, cảm cúm…
  • Bệnh lý về dạ dày: Thói quen ăn uống, sinh hoạt không đảm bảo có thể làm bạn mắc các bệnh tiêu hóa. Dạ dày trong axit trào ngược hoặc sản xuất bất thường sẽ làm tổn thương cổ họng, dẫn tới sưng viêm.

viem amidan
Viêm họng dễ gây viêm amidan

Bệnh có nguy hiểm không? Có lây không?

Viêm amidan có nguy cơ biến chứng cao nếu không được điều trị kịp thời và đúng cách. Bệnh có thể kéo theo nhiều biến chứng nguy hiểm như: Áp xe quanh amidan, viêm khớp cấp, viêm cầu thận, rối loạn nhịp thở, sốt co giật, nguy cơ bệnh lý màng tim, viêm phổi…

Viêm amidan có lây không? Do các nhân tố gây viêm sưng amidan hoàn toàn có thể tồn tại trong không khí và bề mặt của đồ vật trong thời gian dài. Vì vậy, bệnh có khả năng lây nhiễm dễ dàng từ người sang người qua tiếp xúc trực tiếp, dùng chung đồ đạc, thể giọt bắn hoặc vệ sinh tay không đúng cách…

Cách phòng tránh hiệu quả

Bên cạnh việc sử dụng thuốc đúng liệu trình, một chế độ sinh hoạt và dinh dưỡng hợp lý sẽ giúp bạn có thể đẩy lùi viêm amidan triệt để hơn đồng thời ngăn ngừa bệnh tái phát.

  • Nên ăn các thực phẩm dạng lỏng, dễ nuốt như cháo, súp để tránh tổn thương họng.
  • Tăng cường ăn rau xanh, thực phẩm chứa kẽm để cải thiện hệ miễn dịch.
  • Không nên lạm dụng rượu bia, chất kích thích, thuốc lá.
  • Tránh xa đồ ăn cay nóng, nhiều dầu mỡ không tốt cho họng và dạ dày.
  • Uống đủ nước, duy trì 2000ml – 2500ml/ngày để chống mất nước, khô họng.
  • Vệ sinh răng miệng đều đặn, đúng cách, sử dụng nước muối sinh lý để rửa họng và mũi.
  • Sử dụng biện pháp phòng hộ khi đi ra ngoài đường như mũ, khẩu trang, khăn…

viem amidan
Nên ăn nhiều rau củ xanh

Viêm amidan có chữa được không? Có nên cắt hay không?

Đây là câu hỏi được rất nhiều độc giả quan tâm. Viêm amidan nếu đang ở giai đoạn cấp tính hoàn toàn có thể chữa khỏi nếu áp dụng đúng phương pháp kết hợp với chế độ ăn uống hợp lý.  Đối với các thể nặng hơn sẽ được chỉ định cắt amidan hoặc áp dụng các phương pháp điều trị bằng thuốc.

Không ít ý kiến cho rằng cắt amidan đi sẽ giảm được nguy cơ mắc các bệnh lý về hô hấp và nên cắt càng sớm càng tốt. Tuy nhiên, theo lý giải của các chuyên gia, việc cắt amidan chỉ được diễn ra trong một số trường hợp sau:

  • Viêm amidan mãn tính, các tế bào lympho không còn khả năng sản xuất ra kháng thể và gần như bị vô hiệu hóa.
  • Amidan bị viêm sưng tái đi tái lại nhiều lần từ 5 – 7 lần trong năm kèm theo sốt cao và đau nhức xương khớp.
  • Amidan sưng quá to cản trở sinh hoạt và giảm chất lượng cuộc sống.
  • Gây vướng khi nuốt, chứa mủ và nghi ngờ ác tính.

Việc cắt amidan ở trẻ nhỏ thường không được khuyến khích. Thủ tục chỉ được diễn ra tại các bệnh viện uy tín để ngăn chặn nguy cơ biến chứng sau phẫu thuật. Bệnh nhân nên tuân thủ nghiêm ngặt quá trình điều trị và kiêng khem sau khi tiến hành cắt bỏ amidan.

Viêm amidan uống thuốc gì nhanh khỏi nhất?

Hầu hết các trường hợp viêm amidan cấp tính có thể điều trị bằng thuốc. Tuy nhiên với một số đối tượng là trẻ em dưới 5 tuổi, phụ nữ mang thai và cho con bú nên tham khảo ý kiến chuyên gia.

Điều trị bằng thuốc tây

Sử dụng kháng sinh và các sản phẩm hỗ trợ từ tây y là giải pháp được nhiều người bệnh lựa chọn bởi sự tiện lợi và hiệu quả đem lại nhanh chóng. Tuy nhiên khi điều trị bằng phương pháp này, bạn cần lưu ý một số điều sau:

  • Tuân thủ chặt chẽ theo phác đồ đã được kê.
  • Khi sử dụng kháng sinh không nên bỏ dở sẽ dẫn tới tình trạng nhờn thuốc hoặc bệnh không khỏi triệt để, tái lại nhiều lần.
  • Không sử dụng lại đơn thuốc đã điều trị trước đó.
  • Khi phát hiện các phản ứng phụ như đau đầu, tiêu chảy, buồn nôn… cần dừng sử dụng thuốc và tham khảo ý kiến chuyên gia.

Một số loại thuốc xuất hiện trong đơn thuốc điều trị bệnh bao gồm:

  • Kháng sinh 

Kháng sinh sẽ được chỉ định sử dụng trong trường hợp các nguyên nhân gây bệnh là vi khuẩn. Các trường hợp viêm amidan do liên cầu khuẩn nhóm A nên tham khảo ý kiến chuyên gia.

Các loại kháng sinh phổ biến nhất là Penicillin, Amoxicillin. Nếu dị ứng với các thành phần trên, bạn có thể tham khảo Paracetamol hoặc các kháng sinh cephalosporin, macrolid giúp cải thiện khả năng chống nhiễm khuẩn.

Tùy thuộc vào tình trạng bệnh, các bác sĩ sẽ chỉ định dạng tiêm hoặc viêm uống. Thời gian sử dụng kháng sinh thường diễn ra trong khoảng 5 đến 10 ngày.

  • Thuốc giảm sốt 

Để khắc phục biểu hiện sốt, bạn có thể sử dụng thêm dạng viên sủi hoặc viên uống hạ sốt, giảm đau có chứa Paracetamol như Panadol hoặc Decolgen, Efferalgan…

Các loại thuốc này sẽ có tác dụng nhanh trong vài giờ.

Ngoài ra, người bệnh có thể sử dụng thêm miếng dán hạ sốt hoặc bù nước bằng Oresol trong trường hợp sốt lâu ngày không khỏi.

viem amidan
Các loại thuốc được kê liều tùy theo mức độ viêm

  • Thuốc giảm ho 

Một số sản phẩm hỗ trợ điều trị giảm ho, đau rát cổ họng, tiêu đờm, hạn chế tình trạng sưng viêm sẽ được chỉ định nếu bệnh nhân ho dai dẳng.

Các sản phẩm giảm ho thường có chứa tinh chất từ bạc hà, húng quế, chanh, gừng hoặc các vị thuốc Đông y khác.

Tùy vào nhu cầu, bạn có thể lựa chọn các sản phẩm dạng siro, dạng viên ngậm, kẹo ngậm hoặc viên uống.

Thuốc kháng viêm 

Để giảm biểu hiện phì đại amidan, sưng rát cổ họng, bác sĩ sẽ chỉ định dùng một số sản phẩm hỗ trợ kháng viêm như Choay, thuốc giảm đau Advil hoặc thuốc cảm Aleve…

Cách chữa tại nhà

Bên cạnh các giải pháp từ thuốc tây, phương pháp chữa bệnh từ mẹo dân gian cũng được nhiều người tin chọn vì tính tiện dụng và sự lành tính. Tuy nhiên, các bài thuốc này chỉ thích hợp áp dụng cho các đối tượng viêm amidan mới khởi phát hoặc thể cấp tính.

Mỗi cơ địa khác nhau sẽ có thời gian tác dụng và phương pháp điều trị phù hợp. Một số các điều trị viêm amidan từ mẹo dân gian bao gồm:

Chữa bệnh bằng mật ong:

Nhờ tính ấm nóng và kháng khuẩn cao nên mật ong là cái tên quen thuộc trong các bài thuốc chữa bệnh hô hấp.

  • Bạn có thể hòa mật ong với nước ấm và uống vào trước khi ăn mỗi buổi sáng. Hoặc dùng trà mật ong, gừng, sả để uống hằng ngày.
  • Với viêm amidan ở trẻ nhỏ, các mẹ có thể hấp cách thủy mật ong với quất hoặc lê và cho trẻ ngậm ngày từ 3 – 4 lần.

Trị viêm amidan từ tỏi: 

Tương tự như mật ong, tỏi có tính cay, ấm, vị hăng và tính kháng khuẩn cao. Các bài thuốc chữa bệnh viêm amidan từ tỏi thường thích hợp dùng cho người trưởng thành.

  • Bạn có thể ngậm tép tỏi sống, đã được làm sạch trong miệng từ 30 – 45 phút. Hoặc đem ngâm với rượu trắng.
  • Trong vòng 7 – 10 ngày khi nước chuyển sang màu vàng có thể đem ra uống mỗi ngày từ 2 – 3 thìa cà phê.

viem amidan
Tỏi sẽ giúp giảm các biểu hiện khó chịu nhanh

Dùng cam nướng chữa bệnh viêm amidan: 

  • Lựa chọn những quả cam to, mọng nước và đem đi rửa sạch.
  • Sau khi cam đã ráo nước, vỏ khô, bạn hãy đem lên bếp nướng với lửa nhỏ hoặc sử dụng lò.
  • Trong quá trình nước nên bỏ thêm 1 chút ít muối.
  • Khi vỏ cam chuyển màu, bạn lấy ra và ăn hết phần thịt của quả cam.

Cách chữa bệnh từ hành tây: 

  • Chuẩn bị nửa củ hành tây đã được làm sạch và cắt thành lát nhỏ.
  • Bổ sung 1 thìa cà phê đường phèn và hấp cách thủy hỗn hợp trong 10 – 20 phút.
  • Chắt lấy phần nước để ngậm hằng ngày.

Súc miệng nước muối đẩy lùi viêm amidan:

Thông thường, loại bỏ đờm, nhầy trong mũi – họng là cách nhanh nhất để hỗ trợ điều trị hiệu quả bệnh viêm amidan. Ở người bệnh có sức đề kháng tốt, việc làm sạch bằng nước muối sinh lý đúng cách có thể giúp bạn khỏi bệnh không cần thuốc. Thực hiện 2 lần sáng, tối sẽ giúp giảm các biểu hiện đau rát cổ họng, tắc mũi, sưng viêm rõ rệt.

Bài thuốc đông y

Đông y chỉ ra căn nguyên của viêm amidan là do nguyên khí hao tổn, chức năng tạng phủ suy yếu, phong nhiệt uất kết tại họng đốt cháy tân dịch sinh ra đờm, cùng với đó là tà độc, vi khuẩn bên ngoài xâm nhập vào hầu họng gây ra viêm amidan.

Do đó để điều trị viêm amidan các bài thuốc Đông y sẽ tập trung loại bỏ từ gốc rễ tức là bồi bổ cơ thể, nâng cao sức đề kháng để phục hồi sự suy nhược bên trong, có như vậy hiệu quả mới được bền lâu. Đặc biệt, Thuốc Đông y là sự kết hợp của các thảo dược tự nhiên an toàn, lành tính, không để lại tác dụng phụ nên mọi đối tượng kể cả người bệnh nền, trẻ nhỏ, bà bầu,…

Trên đây là những thông tin tổng quát nhất về bệnh viêm amidan. Mong rằng qua bài viết này, độc giả có thể trang bị thêm nhiều kiến thức để lựa chọn phương pháp điều trị phù hợp và chủ động phòng ngừa hiệu quả hơn.

Câu hỏi thường gặp
“Viêm amidan có gây sốt không? Có cần đi khám không?”. Thực tế, sốt là biểu hiện thường thấy của bất kỳ bệnh lý viêm nhiễm nào. Tuy nhiên, với viêm amidan, biểu hiện sốt có gì đặc biệt? Có phải biểu hiện đặc trưng không? Làm thế nào để xử lý tình trạng này? Mọi câu trả lời đều...
Bất cứ ai ở mọi lứa tuổi đều có thể bị viêm amidan, phổ biến nhất là trẻ ở độ tuổi từ 5 đến 15. Khác với dạng cấp tính, viêm amidan mãn tính ở trẻ thường dai dẳng, khó chữa và tiềm ẩn không ít nguy cơ cho sức khỏe. Vậy, cha mẹ nên làm gì khi trẻ bị...
Cắt amidan bằng laser là một trong những phương pháp điều trị được nhiều người áp dụng. Cách chữa này phù hợp khi điều trị amidan với kích thước nhỏ và lớn, không gây đau và hạn chế biến chứng nguy hiểm sau phẫu thuật. Cắt amidan bằng laser là gì? Có đau không? Viêm amidan là bệnh lý về...
Chữa viêm amidan bằng diện chẩn được nhiều người bệnh sử dụng. Với ưu điểm điều trị bệnh không dùng thuốc, không bị tác dụng phụ do thuốc Tây. Thông thường phương pháp này sử dụng cho người lớn tuổi, điều trị bệnh tình trạng bệnh nhẹ mới khởi phát.  Chữa viêm amidan bằng diện chẩn có hiệu quả không?...
“Viêm amidan uống thuốc gì cho hiệu quả tốt?”. Đây là vấn đề được nhiều người bệnh quan tâm với mong muốn trị dứt điểm tình trạng viêm amidan. Bệnh lý này gây các triệu chứng khó chịu và tiềm ẩn nhiều nguy cơ biến chứng. Cùng giải đáp thông tin qua bài viết và có hướng điều trị phù...
“Cắt amidan có nguy hiểm không?” - Nỗi lo luôn thường trực của nhiều người bệnh khi mắc các chứng viêm nhiễm amidan và được chỉ định cắt bỏ. Chủ động bổ sung thêm kiến thức về phương pháp này sẽ giúp người bệnh hình dung rõ hơn và bớt lo lắng hơn khi điều trị. Cùng các chuyên gia...
Có nên cắt amidan hay không là thắc mắc phổ biến của đa số mọi người khi gặp các chứng bệnh liên quan đến amidan. Cắt amidan là phương pháp điều trị các triệu chứng đau tức, sưng đau, ngứa họng,... Tuy nhiên, cách chữa này cũng có những ảnh hưởng và nguy cơ nhất định mà không phải ai...
Cắt amidan bằng coblator - phương pháp điều trị mới hiện đại, khắc phục được các tình trạng viêm nhiễm amidan, giảm đau đơn, khó chịu cho người bệnh. Vậy, phương pháp thực hiện như thế nào? Có gây đau không? Chi phí và địa chỉ chữa trị uy tín ở đâu? Tất cả những thông tin trên sẽ được...
Cắt amidan là tiểu phẫu điều trị triệu chứng đau, sưng tại cổ họng, được chỉ định khi tình trạng viêm amidan kéo dài và quá phát. Vậy cắt amidan có đau không? Bao lâu thì hết đau? Tạp chí Đông y sẽ giúp bạn tìm hiểu vấn đề này ở bài viết dưới. Các phương pháp cắt amidan hiện...
“Cắt amidan bao lâu thì lành?” Vấn đề luôn được quan tâm hàng đầu khi người bệnh được chỉ định thực hiện thủ thuật y tế này để điều trị viêm amidan. Chủ động tìm hiểu thêm các kiến thức về bệnh sẽ giúp người bệnh có cái nhìn rõ nhất về thủ thuật cắt amidan và yên tâm điều...

Chuyên khoa
Nhóm bệnh

Chuyên gia tư vấn


Top phòng khám điều trị Viêm Amidan bằng YHCT


Trở thành người đầu tiên bình luận cho bài viết này!

Bài viết liên quan