Mề đay Cholinergic hình thành khi mao mạch dưới da giãn, gây phù nề ở lớp trung bì. Cùng tìm hiểu chi tiết các dấu hiệu của bệnh mề đay Cholinergic, nguyên nhân và phương pháp điều trị ngay sau đây để tránh bệnh tái phát thường xuyên.
Mề đay Cholinergic là bệnh gì?
Mề đay Cholinergic là tình trạng phát ban ngoài da khi có kích thích vật lý, nhiệt độ hoặc mồ hôi. Trong đó, thuật ngữ “cholinergic” chỉ bộ phận của da chịu ảnh hưởng bởi chất dẫn truyền thần kinh acetylcholin. Cụ thể, acetylcholin sẽ tác động làm co giãn mạch máu và làm giảm nhịp tim, gây nên tình trạng phát ban, ngứa ngáy trên da người bị bệnh này.
Vùng da phát ban có thể lan rộng hoặc không, tuỳ vào tác nhân gây bệnh. Những nốt phát ban này có thể tự hết sau nửa tiếng nhưng sẽ bùng phát trở lại theo đợt.
Khoảng cách giữa các lần phát ban và mức độ nặng nhẹ tuỳ thuộc vào tình trạng bệnh. Vì vậy, bạn không nên chủ quan khi thấy vết mẩn đỏ tự khỏi. Hãy đi khám tại các bệnh viện da liễu để kiểm tra nguyên nhân, từ đó tìm phương pháp điều trị.
Triệu chứng mề đay Cholinergic
Mày đay Cholinergic thường xuất hiện ngay sau khi cơ thể gặp yếu tố tác động gây bệnh. Mọi vị trí trên cơ thể đều có khả năng biểu hiện tình trạng mày đay. Cụ thể như:
- Da ngứa, đỏ.
- Nóng rát, mẩn, thậm chí sưng lên.
- Cảm giác ẩm ướt da.
- Người bệnh còn có thể bị đau đầu, tiêu chảy, nôn sốt kèm theo.
Vùng da phát ban chủ yếu là ở mặt, cổ, hai bên cánh tay, khu vực mông. Biểu hiện mẩn đỏ thường chỉ kéo dài vài chục phút sau đó tự hết. Tuy nhiên, một thời gian sau lại tái phát thường xuyên, có thể gây sốc phản vệ.
Những người bị mề đay Cholinergic mãn tính, do da tổn thương lâu ngày nên dễ để lại sẹo thâm. Phụ nữ mang thai bị bệnh này thì có nguy cơ sinh non, cần phải lưu ý.
Hình ảnh mề đay Cholinergic
Nguyên nhân gây bệnh
Về nguyên nhân sâu xa của tình trạng Cholinergic, đến nay vẫn chưa có kết luận chính xác. Tuy nhiên, các nhà nghiên cứu đã chỉ ra nhóm yếu tố có khả năng tác động làm gia tăng tình trạng bệnh như sau:
- Toát mồ hôi nhiều: Những hoạt động tăng sinh nhiệt như tắm nước nóng, xông hơi, sốt, ăn cay, lao động cường độ cao khiến cơ thể toát mồ hôi và gây triệu chứng mề đay Cholinergic.
- Nhiệt độ môi trường: Khi nhiệt độ môi trường quá cao so với cơ thể (do đặc điểm thời tiết hoặc phòng làm việc…), quá trình thoát nhiệt của cơ thể bị tác động, gây phản ứng nổi mề đay.
- Nhiễm ký sinh trùng: Nếu bạn bị nhiễm giun, sán, bạn sẽ dễ bị phát ban Cholinergic. Bởi vì các ký sinh trùng này sẽ làm kích hoạt phản ứng tự vệ ở các cơ quan trong cơ thể của bạn.
- Dùng thuốc: Một số thuốc kháng sinh, viêm đường uống có tác dụng phụ gây phát ban Cholinergic.
Bị mề đay Cholinergic có nguy hiểm không?
Bản chất tình trạng mề đay này không quá nguy hiểm. Tuy nhiên, có trường hợp bệnh nhân bị sốc phản vệ do bị bệnh nặng mà không điều trị kịp thời. Như vậy có thể gây ảnh hưởng đến tính mạng.
Vì vậy, đừng chủ quan khi bị mề đay kèm theo các dấu hiệu nguy hiểm sau:
- Sốt cao, sưng đau họng, ngủ ngáy hoặc có biểu hiện ngừng thở.
- Nổi mẩn liên tục nhiều ngày không thuyên giảm.
- Trẻ nhỏ bị mề đay kèm theo tiêu chảy, buồn nôn, bỏ bú mẹ.
- Phụ nữ mang thai ngứa da nhiều về đêm.
- Bề mặt da bị xước, chảy máu hoặc tụ dịch.
Phương pháp chẩn đoán
Để xác định chính xác tình trạng mề đay Cholinergic, bạn cần được khám nghiệm lâm sàng và cận lâm sàng.
Sau khi tìm hiểu tiền sử bệnh án, nếu xác định khả năng bệnh nhân bị mề đay Cholinergic, bác sĩ tiến hành xét nghiệm lâm sàng:
- Xét nghiệm công thức máu: Bước này thực hiện để xác định lượng bạch cầu đa nhân ái toan. Nếu chỉ số này tăng thì bệnh nhân có khả năng bị nổi mề đay do nhiễm ký sinh trùng.
- Prick test: Đây là phương pháp lẩy da, áp dụng khi nghi ngờ nguyên nhân gây bệnh do bụi phấn hoa, mạt bụi hoặc lông thú...
Đối tượng hay mắc bệnh
- Trẻ nhỏ đang hoàn thiện hệ miễn dịch hoặc ở độ tuổi dậy thì.
- Mẹ bầu hay căng thẳng, nội tiết tố thai kỳ mất ổn định.
- Người dị ứng với nhiều loại thức ăn, mạt bụi, hay bị côn trùng cắn...
- Bệnh nhân đang mắc viêm khớp dạng thấp hoặc bị bệnh tuyến giáp, lupus...
- Người tiếp xúc với môi trường nóng bức thường xuyên.
- Những gia đình có người bị mề đay nhiều thế hệ.
Cách phòng ngừa mề đay Cholinergic tái phát
- Tránh làm việc trong môi trường nhiệt độ quá cao hoặc vận động mạnh lâu dẫn đến đổ mồ hôi.
- Loại bỏ những món ăn cay nóng khỏi thực đơn, thay vào đó là nhóm thức ăn có tính hàn.
- Tắm nước ấm vừa đủ và giữ vệ sinh da thật tốt.
- Nên tập thể dục nhẹ nhàng bằng các bài yoga, thiền, kết hợp nghe nhạc.
- Tránh thức ăn gây dị ứng và các loại thực phẩm chứa phụ gia, chất bảo quản, không uống rượu, ăn động vật có vỏ.
- Hạn chế dùng các loại thuốc Tây bôi ngoài da hoặc không dùng liên tục trong thời gian dài.
Khi nào cần gặp bác sĩ
- Bị mề đay kèm sốt, sưng họng, lưỡi bị kho kèm theo ngủ ngáy hoặc ngưng thở.
- Sau 48 giờ nổi mẩn, biểu hiện bệnh không giảm.
- Đối với trẻ nhỏ, bé bị mề đay nguy hiểm khi quấy khóc nhiều, bỏ bú, tiêu chảy, buồn nôn.
- Đối với phụ nữ mang thai, nên cảnh giác khi bị ngứa nhiều về đêm...
Cách chữa bệnh hiệu quả, an toàn
Khi chắc chắn bị tình trạng Cholinergic, tuỳ vào mức độ nặng hay nhẹ, mới bị hay mãn tính, bạn hãy chọn cách chữa phù hợp nhất. Bên cạnh đó, nên thay đổi lối sống, chế độ dinh dưỡng để giảm phát ban do kích ứng da.
Chữa tại nhà bằng mẹo
Với người mới mắc hoặc phát ban nhẹ, có thể khắc phục tại nhà bằng cách:
- Sát khuẩn da: Để loại bỏ chất kích ứng, bạn dùng nước có tính sát khuẩn nhẹ như xà phòng, nước ấm (khoảng 35 - 40 độ) chà xát nhẹ bên ngoài.
- Chườm lạnh: Để đá vào túi vải rồi đặt lên vùng da bị Cholinergic khoảng 15 phút. Việc này sẽ giúp giảm ngứa và tấy đỏ da. Không để đá lạnh tiếp xúc trực tiếp với vùng da bệnh.
- Dùng lô hội: Vệ sinh vùng da mề đay rồi lấy gel lô hội thoa lên. Lượng vitamin E dồi dào trong lô hội sẽ giúp bệnh nhân làm dịu cơn ngứa nhanh chóng. Da được làm mềm và tăng đề kháng.
- Sử dụng bột yến mạch: Hoà bột yến mạch dưới dạng bột sệt và đắp lên vùng da bệnh. Để khoảng 10 phút rồi vệ sinh lại với nước bình thường để loại bỏ khuẩn hại, cặn bẩn và vi khuẩn trên da.
- Dùng baking soda: Sau khi làm sạch da, bạn rửa lại bằng dung dịch baking soda. Tính chất kiềm của loại nước này có khả năng ức chế khuẩn hại gây bệnh trên da.
Ngoài các cách trên thì nước chè, nha đam cũng là những nguyên liệu rất tốt có thể dùng để vệ sinh vùng da mề đay. Nó sẽ làm dịu nhanh các triệu chứng mẩn đỏ, phát ban do Cholinergic gây ra. Đồng thời, các phương pháp gián tiếp cung cấp các kháng sinh tự nhiên giúp chống lại khuẩn hại trên vùng da bệnh.
Dùng thuốc Tây chữa bệnh
- Nhóm kháng Histamin: Có tác dụng làm giảm dần biểu hiện bệnh, đồng thời kiểm soát tình trạng mẩn ngứa da.
- Sản phẩm giảm mồ hôi: Nhóm các thuốc chứa montelukast hoặc methantheline bromide thường được kê để giúp người bệnh kiểm soát mồ hôi, hạn chế phát ban.
Bên cạnh đó, đối với những trường hợp cụ thể, bệnh nhân có thể được chỉ định dùng thuốc ức chế miễn dịch hoặc sử dụng tia UV, thuốc chẹn beta. Với những người bị nhẹ, nên dùng thêm kem bôi dưỡng ẩm hoặc thuốc chống dị ứng lành tính.
Thuốc Đông y trị mề đay Cholinergic
Chữa mề đay Cholinergic bằng y học cổ truyền rất lành tính và an toàn. So với thuốc Tây, thời gian điều trị thường lâu hơn, tuy nhiên, nó thường không gây tác dụng phụ.
Hơn nữa, Đông y hướng đến điều trị căn nguyên gây bệnh nên nó có tác dụng ngăn ngừa từ gốc rễ, giúp người bệnh ít bị tái phát hơn. Theo y học cổ truyền, với người có bệnh mề đay Cholinergic, thầy thuốc khuyên dùng những bài thuốc sau:
- Trị mề đay do tăng nhiệt: Dùng một số loại cây như ké đầu ngựa, kinh giới, tầm gửi, rau má... theo liều lượng nhất định đem phơi khô, sau đó rửa sạch và sắc với nước, đun cô đặc để uống trong ngày. Dùng liên tục 10 ngày đều đặn nếu thấy giảm phát ban, sưng ngứa.
- Mề đay do huyết hư: Nếu thuộc trường hợp này, thầy thuốc khuyên dùng bạch thược, xích thược, huyền sâm, đương quy cùng một vài cây lá khác đem sắc lấy nước đặc rồi uống trong ngày. Thang thuốc này được chỉ định dùng 15 ngày liên tục cho đến khi hết tái phát bệnh.
- Mề đay do khí trệ: Dùng chỉ thực, ngũ vị tử, cam thảo cùng một số cây cỏ khác đem rửa và sắc nước uống hàng ngày. Dùng khoảng 10 ngày.
Dược liệu chữa mề đay Cholinergic
Trong nhiều sách cổ, rất nhiều tên dược liệu được nhắc đến với công dụng điều trị triệu chứng mề đay. Bệnh nhân Cholinergic nên tham khảo nhóm các thảo dược chứa kháng sinh tự nhiên giúp kháng khuẩn, sát khuẩn ngoài da.
Nhóm tiếp theo là các cây thảo dược có tính thanh nhiệt, làm tăng độ ẩm cho da. Bên cạnh đó, cũng có thể dùng cây có đặc tính cải thiện tình trạng dị ứng, nổi mẩn ngứa, tái tạo da…
Dù sử dụng dược liệu nào, bạn cũng cần tham khảo ý kiến của thầy thuốc hoặc bác sĩ. Nên thận trọng làm sạch thảo dược trước khi dùng. Đặc biệt cân nhắc liều lượng và cách dùng cụ thể khi kết hợp nhiều loại cây thuốc với nhau. Bởi lẽ một số dược liệu dùng chung có thể hình thành độc tố.
Nhìn chung, mề đay Cholinergic chỉ gây khó chịu ngoài da, ít ảnh hưởng đến cuộc sống. Tuy nhiên, đây là loại bệnh mãn tính, chỉ có thể ngừa và điều trị triệu chứng. Vì vậy, bạn đừng chủ quan tiếp xúc với tác nhân gây bệnh. Nên chủ động khám bác sĩ khi có dấu hiệu phát ban tự hết rồi lại tái phát trên da.
Dựa trên nguyên tắc điều trị mề đay trong Đông y, trong dân gian lưu truyền rất nhiều các loại lá tắm có thể sử dụng cho bé bị nổi mề đay tắm. Bạn có thể tham khảo: lá trầu không, trà xanh, kinh giới...
Mẹ có thể căn cứ vào nguyên nhân bệnh cũng như cách thức điều trị đang sử dụng để quyết định việc cho bé bú bình thường hay tạm hoãn. Lưu ý tuyệt đối không tự ý dùng thuốc trong thời gian cho con bú để đảm bảo an toàn sức khỏe cho cả mẹ và bé.
Khi đang nổi mề đay, làn da bệnh nhân đã bị tổn thương, dễ nhiễm khuẩn nếu tiếp xúc với gió, bụi bẩn bên ngoài. Vì vậy, người bệnh nên tránh gió. Tuy nhiên, kiêng gió không đồng nghĩa với việc bệnh nhân phải hoàn toàn ở trong phòng kín, tách biệt với môi trường bên ngoài.
Nổi mề đay có thể tắm tuy nhiên cần lựa chọn cách vệ sinh da đúng cách, người bệnh cũng cần thực hiện kiên chế độ kiêng khem trong thói quen sinh hoạt, luyện tập hằng ngày
Bệnh mề đay có hai dạng là cấp tính và mãn tính. Ở giai đoạn cấp tính bệnh tái phát từ vài giờ đến vài ngày là có thể tự thuyên giảm, nhưng nếu để chuyển sang mãn tính, bệnh có thể phát triển nghiêm trọng, nhất là có thể chuyển sang giai đoạn biến chứng với nhiều nguy cơ rủi ro.
Uống rượu bị nổi mề đay là triệu chứng thường gặp ở nhiều người. Tình trạng này không chỉ gây cảm giác khó chịu mà còn ảnh hưởng tới sức khỏe. Bệnh nếu không điều trị kịp thời có thể gây biến chứng nguy hiểm.
Kiêng thực phẩm cay nóng và chất kích thích: Để giảm các triệu chứng mề đay nên tránh ớt, tiêu, gừng, món ăn quá cay. Bên cạnh đó, bạn cũng nên giảm đường, muối trong chế độ ăn uống. Tuyệt đối tránh xa các chất kích thích như rượu, trà, cà phê, thuốc lá, tiêu.... Không nên tiếp xúc với nước quá nóng.
