Huyệt bát phong có tên gọi tắt là Bát Xung, được xem là huyệt quan trọng trong cơ thể. Khi tác động trực tiếp vào bát phong, các tình trạng bệnh do phong tà sẽ được đẩy lùi và giảm đi những biến chứng nguy hiểm. Điều quan trọng ở đây là thầy thuốc Đông y phải xác định chính xác vị trí huyệt, sau đó áp dụng các phương pháp: Bấm huyệt, châm cứu, cấy chỉ…thì kết quả sẽ tốt hơn.
Tổng quan về huyệt bát phong
Huyệt bát phong theo trung y cương mục dùng để chỉ những tình trạng bệnh liên do phong tà gây ra, do vậy còn có tên gọi khác là Bát Xung. Trong đó, bát dùng để chỉ con số 8, còn phong là biểu thị cho nguyên nhân gây bệnh số 1. Do mỗi chân đều có 8 huyệt, tác dụng chủ yếu là điều trị và phòng ngừa nhóm bệnh phong tà, đây cũng là nguồn gốc của tên huyệt.
Trong điều trị (bấm huyệt, châm cứu, cấy chỉ…), thầy thuốc Đông y sẽ phối hợp huyệt bát phong với một số huyệt khác như huyệt túc tam lý, lăng hậu,… để có thể chữa được một số căn bệnh khác.
Xác định bát phong như thế nào?
Như đã biết, để áp dụng điều trị trong nhóm bệnh phong tà, thầy thuốc phải biết cách xác định vị trí huyệt bát phong, vì điều này sẽ tác động trực tiếp đến hiệu quả. Ngoài ra, khi thực hiện cấy chỉ hoặc châm cứu, nếu có sơ xuất sẽ làm xuất hiện những biến chứng không mong muốn như: Sưng tấy, chảy máu, đau nhức…
Theo y học hiện đại, huyệt bát phong được xác định nằm ở phần da tại các khe chứa gân duỗi của các ngón chân và phần cơ gian ở phần mu bàn chân. Ở khu vực này lại chứa các dây thần kinh vận động cơ, chịu tác động từ dây thần kinh chày sau và chày trước. Do vậy, phần da xung quanh huyệt bát phong sẽ bị chi phối bởi đoạn thần kinh tại đốt sống S1 và L5.
Dưới đây là cách xác định huyệt bát phong thường được áp dụng tại các phòng khám/bệnh viện Đông y:
- Bác sĩ hướng dẫn bệnh nhân ngồi khép hai bên bàn chân lại, đồng thời ép sát cả phần ngón chân.
- Sau đó xác định đầu của bốn phần kẽ chân (là phần nằm giữa các ngón chân), vùng tiếp xúc giữa da gan bàn chân và mu bàn chân sẽ là huyệt bát phong.
Công dụng và cách sử dụng bát phong huyệt trong điều trị
Trên cơ thể có rất nhiều huyệt vị và chúng có mối liên hệ mật thiết với nhau. Khi tác động vào phần huyệt này, cơ thể sẽ được lưu thông khí huyết, tăng lượng tuần hoàn, tán ứ, thông kinh hoạt mạch, hỗ trợ trong điều trị nhiều tình trạng bệnh lý khác nhau. Do vậy, huyệt bát phong cũng không nằm ngoài những tác dụng này.
Theo y học cổ truyền, huyệt vị có tác dụng điều trị đối với những căn bệnh như:
- Điều trị tình trạng bất thường ở mu bàn chân: Mu bàn chân bị sưng đỏ, tê thấp, đau nhức có thể áp dụng châm cứu/xoa bóp/bấm vào huyệt để loại bỏ đi những triệu chứng khó chịu (do có tác dụng tán ứ).
- Điều trị tình trạng mất cảm giác ở bàn chân: Khi bàn chân và các ngón bị tê/không còn cảm giác, thầy thuốc thường phối hợp huyệt bát phong – túc tam lý và lăng qua châm cứu.
- Điều trị một số chứng đau khác như: Đau răng, đau dạ dày, thống kinh, đau đầu…bằng cách bấm huyệt kết hợp bát phong và một huyệt liên quan.
Có thể thấy, bấm huyệt vị này hỗ trợ điều trị nhiều bệnh lý mà không cần can thiệp nội khoa hoặc ngoại khoa theo y học hiện đại. Bên cạnh đó, việc bấm vị trí huyệt này còn giúp đào thải độc tố, massage cơ thể, giảm tình trạng mệt mỏi – căng thẳng… Đặc biệt tốt với những đối tượng người cao tuổi hoặc có sức khỏe kém.
Dưới đây là quy trình thực hiện châm cứu và bấm huyệt vị hiệu quả:
Bấm huyệt
- Bước 1: Xác định chính xác vị trí huyệt như cách làm đã giới thiệu, sau đó dùng tay ấn và day với một lực vừa đủ.
- Bước 2: Thực hiện day theo một chiều trong khoảng thời gian từ 60 – 120 giây. Khi xoa bóp, thầy thuốc có thể sẽ dùng thêm một số chất làm nóng để tăng hiệu quả trên huyệt như: Tinh dầu, dầu gió…
Châm cứu
- Bước 1: Chuẩn bị bộ kim châm cứu, xác định vị trí huyệt chính xác.
- Bước 2: Sử dụng kim châm vào phần giữa huyệt. Đồng thời giữ độ sau từ 0.1 – 0.1 thốn, thời gian châm cứu trong khoảng 3 – 5 tràng và ôn cứu từ 5 – 10 phút. Trong trường hợp chân bị sưng đau thì ngay khi vừa rút kim ra, thầy thuốc sẽ nặn một vài giọt máu ra để tiêu sưng viêm bên trong.
Lưu ý rằng phương pháp châm cứu và bấm huyệt vào bát phong khá an toàn, tuy nhiên nếu không xác định được chính xác vị trí hoặc chưa biết cách thực hiện thì bạn cũng không nên mạo hiểm.
Huyệt bát phong là huyệt quan trọng, thường được tác động vật lý từ bên ngoài với mục đích chính là phòng ngừa và hỗ trợ điều trị các bệnh lý ở phần chi dưới. Tuy nhiên, khi thực hiện điều trị áp dụng từ huyệt này, bạn cần tìm hiểu kỹ và lựa chọn cơ sở Đông y phù hợp để thực hiện. Điều này sẽ giúp bạn tránh được những nguy cơ biến chứng hoặc những bất thường không mong muốn về sau.
