Viêm xoang ở trẻ em là bệnh lý hô hấp thường gặp ở những trẻ nhỏ, đặc biệt là trẻ sơ sinh cho đến 6 tuổi. Bệnh có thể khiến trẻ có các triệu chứng như ngạt mũi, đau đầu, chảy nước mũi… ảnh hưởng lớn đến sức khỏe, sự phát triển của trẻ. Bệnh lý này nếu không được điều trị kịp thời có thể gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm.
Viêm xoang ở trẻ em là gì?
Viêm xoang ở trẻ em hay còn gọi là viêm xoang mũi là một tình trạng nhiễm trùng lớp niêm mạc lót trong các khoang xoang. Khi trẻ bị viêm xoang, các lỗ thông xoang sẽ bị bít tắc do trong các xoang bị ứ đọng dịch nhầy và tạo mủ. Bệnh viêm xoang là bệnh hô hấp có thể gặp phải ở cả người lớn và trẻ em.
Tỉ lệ viêm xoang ở trẻ em thường thấp hơn, chiếm khoảng 1,7% số ca mắc bệnh tai mũi họng. Trẻ có thể gặp phải tình trạng viêm xoang hàm, viêm xoang trán hoặc viêm xoang bướm…
Viêm xoang ở trẻ em được chia thành 3 cấp độ dựa trên mức độ bệnh như sau:
- Viêm xoang cấp: Đây là tình trạng khi bệnh mới khởi phát, các triệu chứng bệnh viêm xoang cấp ở trẻ em còn nhẹ, xuất hiện trong thời gian ngắn, kéo dài dưới 4 tuần.
- Viêm xoang bán cấp: Lúc này, tình trạng viêm xoang của trẻ có mức độ nặng hơn, các triệu chứng thường kéo dài từ 4 đến 8 tuần.
- Viêm xoang mãn tính ở trẻ: Đây là tình trạng các triệu chứng bệnh nặng, kéo dài dai dẳng từ 8 đến 12 tuần trở lên.
Tại sao trẻ em thường bị viêm xoang?
Có nhiều nguyên nhân gây ra tình trạng viêm xoang mũi ở trẻ em. Một số nguyên nhân chính có thể dẫn tới tình trạng này là:
- Do sự tấn công của vi khuẩn, virus và nấm: Đây là nguyên nhân chủ yếu gây ra tình trạng viêm xoang ở trẻ nhỏ. Các tác nhân này xâm nhập và di chuyển từ hầu họng lên xoang gây ra viêm nhiễm ở xoang.
- Trẻ có cơ địa dị ứng: Khi trẻ có cơ địa dị ứng với thức ăn hoặc hóa chất có thể gây ra phù nề niêm mạc và tắc xoang, nhiễm trùng khoang xoang.
- Do yếu tố vệ sinh: Trẻ nhỏ thường hiếu động và có thói quen đưa tay lên gãi hoặc ngoáy mũi. Điều này vô tình khiến vi khuẩn từ bên ngoài có khả năng xâm nhập vào xoang và gây ra viêm mũi xoang ở trẻ.
- Do một số bệnh lý: Nếu trẻ có bệnh lý về đường hô hấp như viêm đường hô hấp trên, viêm amidan, viêm phế quản, viêm mũi dị ứng… sẽ có nguy cơ cao bị viêm xoang.
Ngoài ra, một số yếu tố như môi trường, sức đề kháng và dinh dưỡng của trẻ cũng có tác động không nhỏ gây ra tình trạng viêm xoang.
Triệu chứng viêm xoang ở trẻ em
Hầu hết bệnh lý viêm xoang ở trẻ em xảy ra ở trẻ dưới 6 tuổi. Đây là thời kỳ hệ thống xoang của trẻ đang trong quá trình hình thành và hoàn thiện. Do đó, các triệu chứng viêm xoang ở trẻ thường không rõ ràng.
Cha mẹ có thể quan sát và lưu ý những triệu chứng có thể cảnh báo trẻ bị viêm xoang. Các biểu hiện viêm xoang thông thường ở trẻ là sốt, chảy nước mũi, ngạt mũi… Các triệu chứng có thể kéo dài trong 3 đến 4 ngày, sau đó trẻ có dấu hiệu bị sốt thì có thể là dấu hiệu của bệnh viêm xoang.
Ở một số trẻ lớn hơn, các triệu chứng ban đầu của bệnh viêm xoang có thể chỉ là tình trạng ho khan. Sau đó, trẻ mới bắt đầu xuất hiện các triệu chứng khác như sốt, đau tai, ngạt mũi, đau nhức vùng mặt hoặc đau đầu sau gáy.
Khi trẻ bị viêm xoang mãn tính, các triệu chứng ở trẻ thường biểu hiện rõ ràng hơn như sau: trẻ bị ho, sổ mũi, khàn tiếng, có dịch mũi, đau đầu… Lúc này, các triệu chứng thường kéo dài, gây ảnh hưởng đến sinh hoạt của trẻ.
Viêm xoang ở trẻ em có nguy hiểm không?
Bệnh viêm xoang là bệnh lý đường hô hấp nếu không điều trị kịp thời và đúng cách có thể gây ra nhiều biến chứng. Đặc biệt, khi bệnh lý xảy ra ở trẻ em – đối tượng có hệ miễn dịch chưa hoàn thiện có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe của trẻ.
Các biến chứng nguy hiểm trẻ có thể gặp phải khi bị viêm xoang là:
- Các biến chứng tại chỗ
Xoang và các cơ quan khác trong hệ thống tai mũi họng có mối quan hệ mật thiết với nhau. Do đó, nếu tình trạng viêm xoang tiến triển nặng có thể khiến trẻ gặp phải các biến chứng như viêm họng, viêm thanh quản, viêm amidan, viêm tai giữa, suy giảm thính lực, suy giảm khứu giác…
- Có thể gặp phải biến chứng mắt
Biến chứng về mắt là biến chứng thường gặp và khá nguy hiểm khi trẻ bị viêm xoang. Vị trí của xoang và vị trí của hố mắt khá gần nhau nên tình trạng viêm xoang có thể gây ra tổn thương cho mắt.
Tình trạng viêm nhiễm niêm mạc xoang có thể phát triển theo đường mạch máu đến hốc mắt gây ra biến chứng áp xe mí mắt, viêm túi lệ, viêm dây thần kinh thị giác…
- Biến chứng não
Đây là biến chứng cực kỳ nguy hiểm, đe dọa nghiêm trọng đến sức khỏe của trẻ. Viêm xoang ở trẻ em có thể dẫn tới những tổn thương sâu trong não bộ gây ra tình trạng viêm màng não mủ, áp xe não.
Chính vì những biến chứng có thể gặp phải như trên nên bệnh viêm xoang ở trẻ em rất nguy hiểm, ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe, sự phát triển của trẻ.
Cách điều trị
Để điều trị viêm xoang cho trẻ một cách hiệu quả nhất, cha mẹ cần đưa trẻ đến bệnh viện khi trẻ có triệu chứng viêm xoang để được chẩn đoán, điều trị kịp thời.
Điều trị bằng Tây y
Điều trị viêm xoang bằng thuốc Tây y là phương pháp điều trị tích cực, đem lại hiệu quả nhanh chóng cho trẻ. Dựa vào mức độ bệnh và thể trạng của trẻ, các bác sĩ sẽ đưa ra phác đồ điều trị phù hợp.
Các nhóm thuốc được dùng trong điều trị viêm xoang ở trẻ là:
- Nhóm thuốc kháng sinh: Thuốc kháng sinh được sử dụng trị viêm xoang là kháng sinh nhóm beta. Trẻ em thường được chỉ định dùng thuốc từ 7 đến 14 ngày để ức chế bệnh và giảm triệu chứng.
- Thuốc chống sung huyết: Các thuốc thường dùng là Oxymethazolone 0,05% hoặc Xylomethazoline 0,05% giúp làm sạch, thông thoáng mũi.
- Các loại thuốc co mạch giúp chống sung huyết và được chỉ định liều dùng dưới 1 tuần.
- Nhóm thuốc chống viêm Corticoid giúp giảm phù nề và tăng cường dẫn lưu xoang.
Việc dùng thuốc phải tuân thủ chỉ định của bác sĩ, cha mẹ không được tự ý dùng thuốc cho trẻ bởi có thể gây nguy hiểm đến sức khỏe của trẻ nhỏ.
Bài thuốc Đông y điều trị viêm xoang
Điều trị viêm xoang bằng Đông y là phương pháp điều trị khá hiệu quả và an toàn cho trẻ. Theo Đông y, viêm xoang mũi ở trẻ em là tình trạng cam mũi hoặc tỵ cam. Bệnh lý này xảy ra do phong tà, thấp nhiệt ảnh hưởng tới tỵ khổng, phế lạc của trẻ.
Chính vì thế, nguyên lý điều trị viêm xoang ở trẻ em trong Đông y là cân bằng âm dương, giải độc, thanh nhiệt, bổ tỳ phế, thông kinh hoạt lạc và thanh hư nhiệt. Các bài thuốc được sử dụng để trị viêm xoang ở trẻ là:
Bài thuốc uống
- Nguyên liệu chuẩn bị: Nhân sâm, cát cánh, hoàng kỳ, bạch thược, mạn kinh tử, cam thảo, liên kiều, hoàng liên, thăng ma, bối mẫu, thạch xương bồ, hoàng cầm…
- Cách thực hiện: Sắc các nguyên liệu trên với 700ml cho đến khi cô lại còn một nửa. Chia thuốc thành 3 phần và cho trẻ uống hết trong ngày.
Bài thuốc dùng tại chỗ
- Các nguyên liệu cần có: Bạch chỉ, thanh đại và thương nhĩ tử kết hợp với Natri Clorua, Ephedrin Clohydrat và Nipagin.
- Cách thực hiện: Sắc bạch chỉ, thanh đại và thương nhĩ tử 3 lần, mỗi lần sắc với 300ml cho đến khi cạn còn 1 nửa. Sử dụng nước sắc của 3 lần với các hoạt chất còn lại và thêm khoảng 100ml nước cất. Mỗi ngày sử dụng thuốc 3 lần bằng cách nhỏ thuốc trực tiếp lên mũi giúp thông thoáng mũi, giảm nhanh các triệu chứng xoang.
Các bài thuốc Đông y tuy là các bài thuốc an toàn và lành tính nhưng sẽ phù hợp với từng độ tuổi khác nhau. Do đó, cha mẹ nên cho trẻ đến các phòng khám y học cổ truyền để được chẩn trị bệnh.
Mẹo trị viêm xoang tại nhà cho trẻ
Ngoài các phương pháp điều trị bằng thuốc, một số cách chăm sóc và trị triệu chứng viêm xoang tại nhà cha mẹ cũng có thể áp dụng để giảm triệu chứng viêm xoang cho bé là:
- Xông hơi
Có thể sử dụng nước sôi thêm một ít tinh dầu bạc hà hoặc sả chanh để xông mũi cho bé. Ngoài ra, có thể sử dụng lá ngải cứu hoặc tía tô đun nước và xông mũi từ 10 đến 15 phút. Phương pháp này giúp thông thoáng đường thở, giảm triệu chứng ngạt mũi và chảy nước mũi ở trẻ.
- Rửa mũi bằng nước muối sinh lý
Nước muối sinh lý có tác dụng sát trùng, kháng khuẩn và làm sạch hốc mũi. Có thể sử dụng nước muối sinh lý nhỏ trực tiếp vào mũi của trẻ sau đó dùng tăm bông vệ sinh hốc mũi, lấy dịch nhầy.
- Dùng tỏi và mật ong trị viêm xoang
Tỏi và mật ong là hai nguyên liệu có công dụng rất tốt trong điều trị bệnh viêm xoang. Cha mẹ có thể dùng 2 đến 3 tép tỏi để ép lấy nước cốt, hòa với mật ong sau đó dùng tăm bông thấm dung dịch để vệ sinh mũi cho trẻ.
Các biện pháp này chủ yếu giúp làm sạch mũi, phù hợp với trẻ có các triệu chứng viêm xoang nhẹ và không thể thay thế các biện pháp điều trị tích cực.
Cách phòng ngừa bệnh viêm xoang ở trẻ
Viêm xoang là bệnh lý nguy hiểm, có thể chuyển sang giai đoạn mãn tính rất khó điều trị. Vì thế, bên cạnh các biện pháp điều trị, cha mẹ cần chú ý phòng ngừa viêm xoang ở trẻ bằng các biện pháp sau đây:
- Xây dựng chế độ dinh dưỡng khoa học, tăng cường rau xanh và các thực phẩm giàu kẽm cho trẻ, giúp trẻ tăng cường sức đề kháng và thể chất.
- Cho trẻ uống nhiều nước mỗi ngày và cho trẻ ăn thức ăn mềm.
- Vệ sinh sạch sẽ cho trẻ, đặc biệt là vệ sinh tai mũi họng.
- Vệ sinh môi trường sống sạch sẽ. Loại bỏ các tác nhân gây ô nhiễm, khói bụi hoặc lông động vật xung quanh không gian sống của trẻ.
- Cần đưa trẻ đi khám bệnh khi có các triệu chứng viêm xoang.
- Điều trị triệt để các bệnh lý về đường hô hấp khác cho trẻ.
Trên đây là tổng quan về bệnh lý viêm xoang ở trẻ em. Hi vọng rằng những thông tin trong bài viết sẽ giúp các cha mẹ biết cách quan tâm, chăm sóc sức khỏe của con trẻ nhiều hơn và phát hiện sớm các triệu chứng bệnh, giúp việc điều trị trở nên nhanh chóng và hiệu quả hơn.
