Viêm tai giữa cấp ở trẻ em là tình trạng nhiễm trùng gây viêm phía sau màng nhĩ. Bệnh xảy ra khá phổ biến ở trẻ nhỏ, nếu không phát hiện, điều trị sớm, thính giác của con có thể gặp nguy hiểm. Bài viết dưới đây sẽ giúp cha mẹ nhận biết và chữa trị tốt nhất trẻ.
Viêm tai giữa cấp ở trẻ em là gì? Có nguy hiểm không?
Viêm tai giữa cấp ở trẻ em là tình trạng khoang giữa tai bé bị viêm, nhiễm trùng. Trong đó biểu hiện bệnh có thể khác nhau do tuổi tác, chủng loại virus, vi trùng… Tình trạng viêm ở tai có thể lan rộng ra xương chũm, mê đạo và xương đá.
Bệnh viêm tai giữa cấp ở trẻ em được coi là căn bệnh nguy hiểm vì nó dễ dẫn đến những biến chứng lớn như:
- Làm ảnh hưởng đến chuỗi xương con, tổn thương màng nhĩ, xơ nhĩ.
- Viêm tai giữa cấp ở trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ chưa phát triển lời nói sẽ dẫn đến hiện tượng rối loạn ngôn ngữ như nói ngọng, lắp…
- Nặng hơn, nó có thể gây biến chứng trong sọ não như viêm màng não, áp xe não, tắc tĩnh mạch.
- Làm liệt dây thần kinh mặt.
- Làm xương chũm bị viêm…
Vì vậy, cha mẹ cần quan tâm, để ý đến tình trạng tai của trẻ hàng ngày. Tránh để trẻ gặp phải các nguyên nhân gây bệnh viêm tai giữa.
Nguyên nhân viêm tai giữa cấp ở trẻ nhỏ
Theo các chuyên gia, việc chăm sóc và bảo vệ trẻ không cẩn trọng có thể khiến tai trẻ gặp tác nhân có hại. Bệnh viêm tai giữa cấp ở trẻ em thường xuất hiện do:
- Bị một số loại virus, vi khuẩn tấn công như: Virus hợp bào, phế cầu khuẩn, tụ cầu vàng, liên cầu nhóm A hoặc khuẩn Hemophilusinfluenzae (HI).
- Môi trường sống: Khu vực có nhiều khói thuốc, than, hoặc các nhà máy sản xuất thải khí độc tiềm ẩn các tác nhân gây viêm tai cấp ở trẻ nhỏ.
- Không gian sống: Học tập, vui chơi, ngủ nghỉ ở những nơi nhiều bụi bẩn, ẩm mốc, khói bụi sẽ làm tăng nguy cơ viêm tai cấp ở trẻ em.
- Thời tiết: Sự thay đổi thời tiết quá nóng sang lạnh và ngược lại khiến cơ thể trẻ khó thích nghi. Do đó, bé có biểu hiện của các bệnh đường hô hấp, nhiễm khuẩn hô hấp cấp. Từ đó, chúng lây lan mạnh và tấn công lên khoang tai.
- Viêm ở họng, mũi, xoang: Sẽ ảnh hưởng đến khoang tai, gây ứ dịch mủ, khiến vi khuẩn tấn công vào tai.
- Dị ứng: Việc dị ứng với một số dị nguyên như phấn hoa, hóa chất, lông động vật có thể khiến tai bị tổn thương. Từ đó hình thành ổ viêm và lan rộng vào trong.
- Cấu trúc tai: Tai trong và vòi nhĩ ở trẻ chưa hoàn chỉnh nên khi nuốt, vòi nhĩ sẽ bị tắc. Điều này khiến cho vi khuẩn, chất thải bị dồn lại, gây nhiễm trùng tai. Những trẻ bị hội chứng Down thường dễ bị tình trạng này.
- Cơ chế xuất dịch: Sự nhạy cảm trong niêm mạc phế quản, mũi, họng khiến trẻ phản ứng nhanh với các kích thích hóa, lý, cơ từ bên ngoài bằng cách tiết dịch. Nếu những niêm mạc này bị tấn công nhiều, dịch sẽ chảy ứ trong hòm tai và gây viêm.
Biểu hiện viêm tai giữa cấp trẻ em
Tình trạng dịch ứ đọng, đau, khó chịu trong tai của trẻ cha mẹ rất khó phát hiện bằng mắt thường. Tuy nhiên, khi xuất hiện các triệu chứng này, trẻ sẽ có biểu hiện:
- Quấy khóc, ít bú sữa, lười ăn hoặc không chịu ngủ.
- Thân nhiệt bị sốt, có thể lên đến 9 – 40 độ C.
- Thường sờ tay lên tai, vò tai, cho ngón tay vào lỗ tai ngoáy theo phản xạ.
- Quan sát trong lỗ tai có thể thấy dịch màu vàng hoặc hơi trắng đục.
- Không nhìn thấy tam giác ánh sáng trong tai.
- Viêm tai giữa cấp ở trẻ em thường gây buồn nôn. Thậm chí khiến bé mệt mỏi, lười vận động, chơi đùa.
- Có dấu hiệu của các bệnh đường hô hấp như ho, sổ mũi, có đờm, hắt hơi…
Tùy vào nguyên nhân, tình trạng bệnh mà các biểu hiện ở trẻ nhiều hay ít, rõ ràng hoặc không. Tốt nhất, cha mẹ nên để ý mỗi ngày khi vệ sinh tai cho trẻ. Nếu thấy một vài trong số những biểu hiện như trên hãy đưa bé đến gặp bác sĩ chuyên khoa.
Cách chẩn đoán viêm tai giữa cấp ở trẻ em
Viêm tai giữa cấp ở trẻ nhỏ có thể nhận biết, chẩn đoán dựa trên những dấu hiệu lâm sàng, kết quả xét nghiệm cận lâm sàng…
Chẩn đoán lâm sàng
Bằng cách đưa ra một số câu hỏi bác sĩ xác định xem bé có các biểu hiện như sốt cao, sổ, ngạt mũi, đau họng hay không. Đồng thời quan sát trong tai xem có xung huyết hở dọc cán búa hay màng Shrapnell không.
Nếu bệnh đã đến giai đoạn toàn phát, trong hòm nhĩ của tai trẻ sẽ xuất hiện mủ. Trường hợp này, trẻ sẽ ngày càng đau sâu trong tai theo nhịp mạch, lan ra thái dương và cả sau tai, hàm. Do đó trẻ khó ăn, khó ngủ.
Bằng các nghiệm pháp chuyên môn, bác sĩ đo khả năng nghe, giọng nói, trạng thái, màu sắc màng nhĩ của trẻ, từ đó xác định tình trạng bệnh.
Cận lâm sàng
Bác sĩ sẽ tiến hành một số biện pháp, sử dụng máy móc hiện đại như sau:
- Nội soi tai: Để xem hình ảnh màng nhĩ, nhận biết tình trạng hòm nhĩ, dịch, bóng khí bên trong.
- Đo thính lực đồ: Tác động âm thanh lên phía trước tai trẻ để kiểm tra các phản ứng bên trong….
Từ các kết quả chẩn đoán ở trẻ, bác sĩ sẽ kết luận nguyên nhân, mức độ viêm tai giữa cấp và đề xuất phương án trị liệu.
Cách chữa trị viêm tai giữa cấp ở trẻ em
Viêm tai giữa cấp ở trẻ nhỏ nếu được điều trị sớm và đúng cách thì có thể khỏi bệnh. Điều cha mẹ quan tâm hơn cả là biện pháp nào vừa hiệu quả lại an toàn cho bé. Dưới đây là gợi ý một số phương thuốc cho cha mẹ cải thiện tình trạng viêm ở tai của con.
Mẹo dân gian chữa viêm tai giữa cấp ở trẻ
Viêm tai giữa là bệnh có nhiều biến chứng nguy hiểm nên cha mẹ muốn chọn cho con những cách chữa an toàn lành tính. Mẹo dân gian trị viêm tai giữa cấp trẻ em chính là những cách làm đơn giản, lành tính.
1. Chữa viêm tai giữa cấp 2 bên ở trẻ em bằng nước lá diếp cá
Diếp cá từ lâu đã được dùng để trị các bệnh viêm nhiễm vì nó có tính sát khuẩn cao. Viêm tai giữa cấp ở trẻ là bệnh do nhiễm trùng mà xuất hiện. Vì vậy, dân gian cũng sử dụng dược liệu lành tính này để chữa trị. Các bước sử dụng diếp cá cho trẻ viêm tai giữa cấp tính như sau:
- Lấy khoảng 20 lá diếp cá, đem rửa sạch, phơi khô.
- Sau khi lá đã khô lại đem rửa lại thật sạch rồi cho vào ấm.
- Lấy thêm 10g quả táo đỏ, rửa sạch, thả lên trên lá diếp cá rồi đổ nước vào.
- Đun thật kỹ để tinh chất trong lá diếp cá và táo đỏ thôi ra. Vị của táo sẽ làm át đi mùi tanh của diếp cá, giúp trẻ dễ uống hơn.
- Khi nước lá diếp cá đã được, bạn chắt lấy nước cho trẻ uống 3 lần trong ngày cho đến hết.
- Mỗi ngày đều tiến hành như vậy cho đến khi không còn dấu hiệu viêm tai giữa ở trẻ.
2. Nhỏ nước sống đời trị viêm cho trẻ
Một trong những mẹo dân gian giúp cha mẹ trị viêm tai giữa cấp 2 bên ở trẻ em nữa chính là dùng cây sống đời. Dược liệu này có tính tiêu độc, giảm phù nề và có chứa kháng sinh diệt khuẩn tự nhiên.
Cách làm
- Lấy khoảng 5 lá sống đời tươi, đem rửa thật sạch, để róc bớt nước.
- Cho lá sống đời vào cối giã nhuyễn rồi lấy nước cốt lọc kỹ, cho vào lọ nhỏ.
- Để trẻ nằm nghiêng lỗ tai viêm lên rồi nhỏ nước cốt vừa giã vào. Mỗi lỗ tai viêm dùng từ 1 – 2 giọt, tùy tình trạng.
- Áp dụng thường xuyên vào mỗi tối trước khi đi ngủ để nước cốt lá sống đời phát huy tác dụng tốt.
Các mẹo chữa viêm tai giữa này mặc dù rất an toàn, dễ thực hiện tại nhà nhưng chưa có kiểm chứng rõ ràng về hiệu quả. Cha mẹ chỉ nên tham khảo nếu cần điều trị viêm tai cho con.
Đông y chữa viêm tai giữa cấp ở trẻ em
Đây cũng là những bài thuốc lành tính trong Đông y. Nó đã qua kiểm chứng tác dụng và điều chỉnh liều lượng, gia tăng hiệu quả sau nhiều lần chữa trị. Dưới đây là một số công thức cổ truyền chữa bệnh này cho trẻ nhỏ.
Bài thuốc số 1
Dược liệu:
- Bài thuốc này là sự kết hợp của các thảo dược: Sơn cúc tùng, bạch phục linh, tần quy, trôm lay, kinh giới, cửu tiết xương bồ, hoàng bá, kim ngân. Liều lượng mỗi vị có thể gia giảm theo tình trạng bệnh.
Cách sắc uống:
- Sau khi chuẩn bị hết các nguyên liệu, bạn trộn vào rồi rửa sạch, để róc bớt nước.
- Cho thuốc cùng nước vào ấm, sắc nhỏ lửa cho tinh chất thôi ra.
- Khi thuốc đã được thì chắt một nửa cho trẻ uống ấm, nửa còn lại uống nốt trong ngày.
- Uống liên tục trong 10 ngày thì bé sẽ giảm hẳn tình trạng viêm tai.
Bài thuốc số 2
Dược liệu:
- Bài thuốc này là sự kết hợp của các thảo dược: Lăng du, sinh địa, lan gian, xa tiền tử, đinh ông, mỗi loại 12g. Trôm lay 4g, tần quy 8g.
Cách sắc uống:
- Sau khi chuẩn bị xong các thuốc theo liều lượng, bạn rửa sạch rồi cho vào ấm đun.
- Thêm 5 bát con nước, nấu lửa nhỏ đến khi còn 3 bát.
- Chắt nước ra, để nguội bớt rồi cho trẻ uống hết trong ngày.
- Thực hiện liên tục mỗi ngày một thang thuốc này cho đến khi hết triệu chứng bệnh.
Chữa viêm tai giữa cấp bằng cách châm cứu
Châm cứu cũng là một cách chữa bệnh trong Đông y rất hiệu nghiệm. Người ta thường kết hợp cùng với thuốc uống. Để chữa tai cho trẻ theo cách này, các thầy thuốc thường châm cứu vào các huyệt sau:
- Ế Phong: Huyệt ở phần hõm nhất phía sau dái tai, giao điểm của xương chũm và góc hàm dưới. Thầy thuốc sẽ châm thẳng từ 0.5 đến 1 thốn. Cách này có thể cải thiện cả tình trạng viêm, ù, lãng tai hay điếc.
- Thính Cung: Trẻ há miệng ra để xác định vị trí lõm nhất phía trước tai. Dùng kim châm thẳng từ 0.5 – 1 thốn.
- Huyệt Hợp Cốc: Nằm ở chỗ lõm giữa ngón cái và ngón trỏ. Trẻ cong nhẹ ngón tay để xác định vị trí, sau đó thầy thuốc sẽ châm thẳng từ 0.5 – 1 thốn.
- Huyệt Phong Trì: Phần hõm nhất sau gáy lên giao với đường từ dái tai ra gáy, tức phần ngoài cơ thang và cơ trong ức đòn xương chũm. Châm 0.5 – 1 thốn để trị viêm tai cho trẻ.
Các phương pháp chữa viêm tai giữa cấp ở trẻ em theo Đông y khá an toàn và đã được kiểm chứng hiệu quả. Tuy nhiên, phương thuốc này thường cho hiệu quả chậm. Vì vậy, nhiều cha mẹ ít thời gian chăm sóc con thường chọn chữa bằng thuốc Tây.
Điều trị viêm tai giữa cấp ở trẻ bằng Tây y
Nguyên tắc điều trị viêm tai giữa cấp ở trẻ em bằng tây y là phối hợp các thuốc: Kháng sinh, kháng viêm và dẫn lưu tại chỗ. Tùy từng mức độ của bệnh mà kết hợp theo các cách khác nhau.
Đầu tiên, cha mẹ cần cho trẻ đến gặp bác sĩ chuyên khoa để chẩn đoán và hướng dẫn xử lý. Cần vệ sinh tai hàng ngày cho con bằng nước muối sinh lý để giảm sự lây lan và phát triển của vi khuẩn.
Kết hợp sử dụng một số loại thuốc điều trị viêm tai giữa trẻ em do bác sĩ kê, phổ biến như:
- Thuốc nhỏ mũi: Nên sử dụng cả các loại có tác dụng làm sạch, sản phẩm gây tê giảm đau và dung dịch sát khuẩn cho bé.
- Thuốc chống viêm: Thường chứa corticoid, có tác dụng ngừa nhiễm trùng, giảm sưng tấy và phục hồi các thương tổn.
- Thuốc giảm đau hạ sốt: Dùng cho một số trẻ không chịu được cảm giác đau và có thể bị sốt. Khi sử dụng thuốc này tuyệt đối không cho trẻ uống nước ngọt có gas.
- Thuốc trị viêm như sunfarin,otrivin 0.05%: Giúp làm sạch hốc mũi và đưa dịch ra ngoài.
- Các thuốc kháng sinh đường uống nhóm beta – lactam, macrolid, quinolon và nhóm aminoglycoside.
Tuy có rất nhiều loại thuốc tây trị bệnh này cho trẻ, nhưng cha mẹ không nên đến thẳng hiệu thuốc mua. Cần để bác sĩ khám cho bé và kê đơn cụ thể, sau đó cho bé dùng đúng chỉ dẫn. Có như vậy, việc điều trị viêm tai giữa cấp của trẻ mới đem lại hiệu quả tích cực. Đồng thời giảm thiểu nguy cơ trẻ phải đối mặt với những tác dụng xấu của thuốc.
Phòng ngừa viêm tai giữa cấp ở trẻ sơ sinh, trẻ em
Trẻ nhỏ chưa biết cách tự chăm sóc và bảo vệ bản thân thật tốt. Vì vậy, cha mẹ nên hướng dẫn và giúp trẻ phòng ngừa viêm tai giữa cấp như sau:
- Tắm và vệ sinh tai hàng ngày cho trẻ đúng cách, không để tai trẻ bị dính nước vào trong.
- Cảnh báo con tránh xa những nơi đông người, bụi bẩn, ẩm ướt.
- Rèn cho chúng thói quen không cho tay hay các vật dụng linh tinh vào lỗ tai.
- Giữ ấm cơ thể, đặc biệt là vùng cổ, tai, mũi của trẻ vào mùa đông.
- Khi xì mũi cho trẻ phải cần trọng xì từng bên, không làm cùng lúc. Vì dịch ứ, vi khuẩn sẽ dễ tấn công lên tai trẻ.
- Nếu trẻ bị viêm Amiđan, xoang, viêm mũi… phải điều trị dứt hẳn từ sớm.
- Trẻ bị cúm, sởi hoặc mắc bệnh thương hàn cần khám cả màng nhĩ.
Cha mẹ cần cảnh giác với các dấu hiệu viêm tai giữa cấp ở trẻ em. Khi có bất kỳ biểu hiện nào nghi bị tình trạng này, hãy đưa trẻ đi khám và điều trị ngay.
