Bạn có đang chiến đấu với những mảng da đỏ, bong tróc dày cộm, ngứa ngáy khó chịu? Vảy nến á sừng – kẻ thù thầm lặng, gieo rắc sự tự ti và ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống. Hãy cùng chúng tôi tìm hiểu chi tiết về căn bệnh này, từ đó nhanh chóng lấy lại làn da khỏe mạnh, mịn màng.
Bệnh vảy nến á sừng là gì?
Vảy nến á sừng là tên thường gọi của hai loại bệnh da liễu phổ biến, có nhiều điểm chung về nguồn gốc và cách nhận biết. Chúng đều gây ra tổn thương diện rộng cho da.
Trong đó, vảy nến là bệnh tự miễn, xảy ra khi các tế bào miễn dịch trong cơ thể tấn công nhầm làn da khỏe mạnh. Đây là căn bệnh mãn tính và khó điều trị, tái phát thường xuyên. Khi bị vảy nến, tốc độ tăng sinh của tế bào da mạnh hơn nhiều lần so với bình thường. Khi các tế bào cũ chưa kịp chết thì tế bào mới đã hình thành, tích tụ tạo mảng bám dày màu trắng.
Còn á sừng là dạng viêm da cơ địa, thường chỉ xuất hiện ở đầu ngón chân, ngón tay, gót chân. Thông thường khi bị mắc bệnh, vùng da tổn thương sẽ bị bong tróc, nứt nẻ, dày lên do lớp sừng ngoài chưa kịp chuyển hóa.
Bệnh vảy nến á sừng có thể xảy ra ở mọi lứa tuổi, nhưng thường gặp nhất là người dị ứng hoặc có người thân bị bệnh.
Triệu chứng bệnh vảy nến á sừng thường gặp
Vì vảy nến á sừng là 2 bệnh lý hoàn toàn khác nhau. Do vậy để nhận biết bệnh bạn nên dựa vào dấu hiệu cụ thể dưới đây.
Dấu hiệu của bệnh vảy nến
Dấu hiệu đặc trưng là các mảng da màu đỏ, dễ bị bong tróc và được bao phủ bởi vảy màu bạc. Các mảng vảy này có kích thước lớn nhỏ khác nhau tùy vào mức độ bị bệnh. Chúng dễ bong tróc và gây chảy máu.
Do vảy nến xuất hiện ở nhiều vị trí khác nhau trên cơ thể và được chia thành nhiều thể. Mỗi thể lại có dấu hiệu đặc trưng riêng. Cụ thể:
- Vảy nến thể giọt: Ở thể bệnh này, người bệnh sẽ thấy các vùng như tay, chân, lưng xuất hiện mụn nhỏ như giọt nước.
- Vảy nến thể mảng: Được đặc trưng bởi vùng da ửng đỏ, cộm lên, có lớp vảy bạc màu trắng bao phủ. Thể bệnh này thường sẽ xuất hiện ở khủy tay và đầu gối.
- Vảy nến thể đảo ngược: Khi bị thể bệnh này ở những vùng có nếp gấp như nách, háng, mông sẽ xuất hiện mảng da màu đỏ.
- Vảy nến thể mủ: Thể bệnh này được đặc trưng bởi các nốt mụn đỏ chứa nước bên trong. Sau một thời gian có thể chuyển sang màu nâu và gây bong tróc.
- Vảy nến da đầu: Có dấu hiệu đặc trưng là mảng da màu đỏ, vảy trắng ở phần chân tóc. Chúng gây ngứa ngáy, khó chịu và rụng tóc nhiều.
Dấu hiệu của bệnh á sừng
- Da khô ráp, bong tróc, nứt nẻ và kèm ngứa ngáy.
- Bạn có thể dễ dàng cảm nhận bằng cách sờ thấy làn da sần sùi, thô ráp hơn các vùng khác.
- Sau một thời gian, lớp sừng này sẽ bong tróc, tạo thành mảng vảy xù xì khiến người bệnh ngứa ngáy, mệt mỏi.
- Nếu chà xát vào vùng da á sừng có thể khiến vết thương chảy máu và lan ra vùng bên cạnh.
- Trong một số trường hợp nghiêm trọng khi lớp da ở tay và chân bị bong người bệnh sẽ mất vân tay.
Hình ảnh vảy nến á sừng
Nguyên nhân gây bệnh
Tính đến thời điểm hiện tại vẫn chưa tìm ra nguyên nhân chính xác gây bệnh vảy nến á sừng. Tuy nhiên, căn bệnh này có quan hệ mật thiết với gen và yếu tố rối loạn miễn dịch. Bên cạnh, bệnh sẽ bùng phát khi có yếu tố nguy cơ dưới đây:
- Di truyền: Được xem là yếu tố gây bệnh thường gặp. Thống kê cho thấy, bệnh nhân vảy nến á sừng thường có tiền sử gia đình mắc bệnh da liễu như chàm da, vảy nến, tổ địa,... Vì vậy nếu gia đình có người bị bệnh bạn nên chuẩn bị tâm lý và có biện pháp phòng ngừa từ sớm.
- Dị ứng: Hiện tượng lắng đọng kháng nguyên ở các mao mạch trung bì ở những bệnh nhân vảy nến á sừng. Vì vậy, vảy nến á sừng có mối liên hệ với dị ứng.
- Thiếu dinh dưỡng: Ở những người thiếu hụt vitamin nhất là nhóm A, C, D, E thường có khả năng bị vảy nến á sừng cao hơn bình thường. Nguyên nhân của hiện tượng này là do thiếu hụt dinh dưỡng khiến quá trình tái tạo và sừng hóa da bất thường
- Bị bệnh: Một số bệnh lý như viêm họng, viêm amidan, HIV cũng là nguyên nhân khiến cho á sừng vảy nến bùng phát
- Bị chấn thương: Làn da chấn thương, nhiễm trùng nhiễm độc thường có nguy cơ bị á sừng hoặc vảy nến cao
- Các yếu tố khách quan: Các yếu tố như dị nguyên, thời tiết, cảm xúc, hoặc thuốc cũng được xem là yếu tố khởi phát của bệnh nếu vượt quá ngưỡng cho phép. Ngoài ra, những người uống rượu bia, thuốc lá nhiều thường có tình trạng vảy nến á sừng nặng hơn.
Biến chứng thường gặp của vảy nến á sừng
- Nhiễm trùng da: Các dạng vảy nến á sừng đều gây ngứa, khó chịu. Để giảm ngứa người bệnh sẽ cào gãi liên tục, gây trầy xước da. Tình trạng này kéo dài sẽ tạo điều kiện cho các vi khuẩn tấn công, gây ra nhiễm trùng.
- Người bệnh mất tự tin: Bệnh có thể xuất hiện ở bất kỳ vùng da nào trên cơ thể, đặc biệt là vùng bị hở như tay, chân, đầu, mặt, cổ,... Điều này ảnh hưởng không nhỏ tới vẻ bề ngoài, khiến người bệnh tự tin, mặc cảm.
- Mệt mỏi: Tình trạng ngứa ngáy, khó chịu xuất hiện về đêm có thể gây ra triệu chứng mất ngủ kéo dài khiến cho người bệnh mệt mỏi, thiếu sức sống.
- Lo âu: Mất ngủ, tự ti do bị vảy nến á sừng còn ảnh hưởng tiêu cực tới tâm trạng khiến cho bệnh nhân stress, lo âu.
- Biến chứng trên các cơ quan: Bệnh có thể gây biến chứng với hệ xương khớp, tim mạch, thận, mắt,...
Phương pháp chẩn đoán bệnh vảy nến á sừng hiện nay
Ngay khi phát hiện ra những bất thường trên da người bệnh cần nhanh chóng tới bệnh viện để được thăm khám.
Chẩn đoán lâm sàng
Bệnh nhân sẽ được chẩn đoán lâm sàng thông qua các biểu hiện bệnh. Kết hợp với việc thăm hỏi tiền sử, người thân trong gia đình để xem bạn có dị ứng đồ ăn, hóa chất, mỹ phẩm nào không.
Thực hiện xét nghiệm
Sau bước chẩn đoán lâm sàng, bệnh nhân sẽ phải tiến hành xét nghiệm để tìm nguyên nhân đồng thời đánh giá mức độ của bệnh.
- Soi da: Là cách đơn giản để các bác sĩ xác nguyên nhân và biết tình trạng của bệnh tiến triển đến giai đoạn nào.
- Sinh thiết da: Dưới kính hiển vi bác sĩ sẽ tiến hành quan sát mẫu da bị bệnh để tìm nguyên nhân chính xác.
- Xét nghiệm máu: Ngoài ra, người bệnh còn có thể được chỉ định làm xét nghiệm máu để xem có bị nhiễm trùng.
Dựa vào kết quả kiểm tra, bác sĩ sẽ xác định nguyên nhân, chỉ định phương pháp điều trị phù hợp cho từng người bệnh.
Những ai dễ bị vảy nến á sừng?
- Người chịu căng thẳng, áp lực thường xuyên.
- Người bị thay đổi nội tiết tố, thường gặp ở phụ nữ mang thai.
- Người thường xuyên hút thuốc và uống rượu bia nhiều.
- Người có tiền sử hoặc người thân bị bệnh về da.
- Người bị các bệnh nhiễm trùng như hô hấp, viêm tai mũi họng.
- Người thường xuyên phải tiếp xúc với hóa chất, độc hại, ánh nắng mặt trời.
Cách chăm sóc, phòng ngừa bệnh vảy nến á sừng
Vì bệnh có khả năng tái phát nên cách tốt nhất để tránh biến chứng là nên chủ động phòng ngừa. Dưới đây là những lưu ý giúp bệnh vảy nến á sừng hạn chế tái phát.
- Uống nước đầy đủ mỗi ngày để bổ sung ẩm và giúp quá trình thải độc của gan, thận được hiệu quả.
- Hạn chế cào gãi khi bệnh để tránh trầy xước, tăng nguy cơ nhiễm trùng.
- Tắm rửa sạch sẽ mỗi ngày để loại bỏ bụi bẩn, da chết một cách hiệu quả.
- Chủ động điều trị triệt để các bệnh nhiễm khuẩn như viêm amidan, viêm họng.
- Không dùng sữa tắm, dầu gội có chứa hóa chất tẩy mạnh dễ gây dị ứng.
- Mặc quần áo rộng, thoáng mát, thấm hút mồ hôi.
- Không tự ý mua hoặc ngừng thuốc khi chưa có sự đồng ý của các bác sĩ.
- Người bệnh nên ăn thức ăn nhiều acid béo omega 3 như cá hồi, cá trích, cá mòi để giảm viêm, giảm ngứa. Đồng thời hạn chế các loại thức ăn dễ gây dị ứng như hải sản, đậu phộng.
- Chủ động thăm khám định kỳ hoặc khi có dấu hiệu bệnh.
Khi nào người bệnh vảy nến á sừng đi gặp bác sĩ?
- Triệu chứng của bệnh tiến triển nhanh và lan rộng ra khắp cơ thể.
- Xuất hiện dấu hiệu chảy máu, nhiễm trùng.
- Người bệnh bị ngứa ngáy dữ dội kèm theo mất ngủ kéo dài.
- Quá trình trị bệnh kéo dài không hiệu quả.
- Xuất hiện dấu hiệu bất thường như sốt cao, nôn ói, đau đầu, chóng mặt,...
- Người bệnh tự tin, mặc cảm với vẻ bề ngoài.
Cách điều trị bệnh vảy nến á sừng hiện nay
Vảy nến á sừng không thể điều trị dứt điểm. Vì vậy mục tiêu của các phương pháp điều trị hiện nay chủ yếu tập trung vào việc kiểm soát tổn thương, cải thiện mức độ nghiêm trọng của bệnh. Tùy vào mức độ nặng nhẹ cũng như khả năng đáp ứng của từng bệnh nhân mà các bác sĩ sẽ chỉ định phương pháp phù hợp.
Tây y trị vảy nến á sừng
Sử dụng thuốc Tây sẽ giúp giảm nhanh triệu chứng ngứa ngáy, bong tróc của bệnh. Dưới đây là những loại thuốc thường được chỉ định.
- Thuốc bôi vảy nến á sừng chứa salicylic: Có tác dụng bong tróc vảy trắng, làm mịn màng da.
- Corticoid: Giảm ngứa nhanh, kháng viêm mạnh thường dùng cho những trường hợp bị nặng. Bạn có thể dùng thuốc ở cả dạng bôi như Betamethasone, Clobetasol và dạng uống như Dexamethason, Betamethason. Tuy nhiên thuốc có tác dụng phụ vì vậy không nên dùng trong thời gian dài.
- Kháng sinh: Loại thuốc này dùng khi da bội nhiễm, nhiễm trùng do bệnh vảy nến á sừng gây ra.
- Kem bôi retinoid: Có tác dụng giảm sản xuất tế bào da, ngăn khô và ngứa da. Tuy nhiên, thuốc có ảnh hưởng đến chức năng gan và mỡ máu, thậm chí gây dị tật nặng cho thai nhi. Vì vậy, bạn chỉ nên dùng retinol khi có chỉ định. Ngoài kem bôi, người bệnh có thể sử dụng dạng uống acitretin.
- Các loại kem bôi khác: Những loại kem này thường giúp dưỡng ẩm, giảm khô, cải thiện tổn thương và giúp phục hồi làn da bị bệnh.
Căn cứ vào tình trạng cụ thể bác sĩ sẽ chỉ định đơn thuốc. Thường thì các loại thuốc uống sẽ giúp cải thiện triệu chứng, điều hòa miễn dịch, kiểm soát tình trạng toàn thân.
Các loại thuốc bôi chỉ có tác dụng cải thiện triệu chứng tại thời điểm dùng, không kéo dài khi chưa có chỉ định. Mặc dù cho hiệu quả nhanh nhưng thuốc Tây thường tiềm ẩn nguy cơ gặp tác dụng phụ. Vì vậy bạn cần tuân thủ hướng dẫn của các bác sĩ.
Ngoài các loại thuốc kể trên, Tây y còn trị vảy nến á sừng bằng liệu pháp quang hóa trị liệu, tia laser hoặc thuốc sinh học,...
Mẹo dân gian chữa bệnh tại nhà
Người bệnh vảy nến á sừng cũng có thể áp dụng các mẹo dân gian trong trường hợp mới khởi phát hoặc ở mức độ nhẹ. Với việc sử dụng nguyên liệu có sẵn ở trong tự nhiên nên phương pháp này được cho là tiết kiệm nhất.
- Dùng dầu dừa: Không chỉ cấp ẩm, dầu dừa còn kháng viêm, sát khuẩn. Bạn chỉ cần thoa dầu dừa lên da và massage vùng bị bệnh.
- Lá trầu không: Nổi tiếng với vai trò kháng khuẩn, chống viêm nên loại lá này thường được dân gian dùng để điều trị da liễu, nhất là vảy nến á sừng. Bạn chỉ cần lấy lá trầu không, rửa sạch đun nước để tắm hoặc giã nát đắp lên vùng da bị bệnh là được.
- Nghệ: Hoạt chất curcumin trong nghệ có khả năng chống viêm, sát khuẩn. Do vậy khi bị vảy nến bạn có thể dùng nghệ trộn với mật ong để đắp lên da. Ngoài ra, bạn có thể thêm nghệ vào các món ăn hàng ngày để tăng hiệu quả.
Đông y trị vảy nến á sừng
Mặc dù các loại thuốc tân dược cho hiệu quả nhanh chóng song lại tiềm ẩn nguy cơ gặp tác dụng phụ. Đối với biện pháp dân gian thường chỉ phù hợp với các trường hợp bệnh nhẹ, dùng để thuyên giảm triệu chứng. Chính vì vậy, hiện nay khi điều trị bệnh vảy nến á sừng nhiều người có xu hướng tìm đến bài thuốc Đông y.
Một số bài thuốc Đông y thường được sử dụng để điều trị chứng bệnh này như:
- Bài 1: Hoa hòe, thạch thảo, sinh địa, thổ phục linh mỗi thứ 20g; ké đầu ngựa, hy thiêm, cây cứt lợn, cam thảo đất 16g rửa sạch, để ráo sắc cùng 5 bát nước. Đến khi cô cạn còn khoảng 2 bát thì chắt ra uống 3 lần sáng, trưa, tối. Phần bã có thể sử dụng đắp lên vùng da bị bệnh.
- Bài 2: Khô phàn, mang tiêu, xuyên tiêu, cúc dại 120g, sắc với 4-5 lít nước, sau đó sử dụng ngâm rửa vùng da bị bệnh.
- Bài 3: Sinh địa, ké đầu ngựa, huyền sâm, hỏa ma nhân, hà thủ ô, kim ngân hoa mỗi vị 12g đem sắc, uống ngày 1 lần đến khi thuyên giảm triệu chứng.
Thuốc Đông y có tác dụng chậm, hiệu quả từ từ. Thông thường quá trình điều trị vảy nến á sừng kéo dài ít nhất 2-3 tháng. Vì vậy người bệnh cần phải kiên trì điều trị theo sự chỉ định của các thầy thuốc.
Dược liệu tự nhiên trị bệnh vảy nến á sừng
Thiên nhiên tồn tại nhiều loại thảo dược quý hiếm điều trị vảy nến á sừng như: Đương quy, bạch thược, mạch môn, kinh giới, tang bạch bì, hoàng liên, kim ngân hoa,...
Theo kinh nghiệm lưu truyền, việc dùng thảo dược tự nhiên không những tránh được những tác dụng tiêu cực của thuốc tân dược mà còn giúp giảm triệu chứng một cách hiệu quả. Chính vì thế, đây là biện pháp đang được nhiều người áp dụng.
Tuy nhiên, biện pháp này chỉ thích hợp cho những trường hợp bệnh tình còn nhẹ. Ngoài ra để đảm bảo an toàn trước khi sử dụng người bệnh nên tham vấn thêm ý kiến bác sĩ.
Vảy nến á sừng không quá nguy hiểm nhưng vẫn ảnh hưởng nghiêm trọng ngoại hình, tâm lý bệnh nhân. Phần lớn các trường hợp bệnh đều là lành tính và thuyên giảm được sau khi điều trị tích cực. Tuy nhiên, do dễ tái phát và không thể khỏi dứt điểm nên người người bệnh cần tự trang bị cho mình kiến thức về bệnh để có biện pháp phòng ngừa thích hợp.
Vảy nến là bệnh về da liễu thường xuyên xuất hiện và có thể tự khỏi
Các nghiên cứu cho thấy, những bệnh nhân bị vảy nến hoàn toàn có thể tắm biển bình thường. Thậm chí, tắm biển đúng cách còn có thể hỗ trợ cải thiện tình trạng vảy nến tốt hơn.
Các bác sĩ Bệnh viện Da liễu Đồng Nai cho biết, nhiều nghiên cứu cho thấy hiệu quả của NB-UVB với vảy nến trung bình và nặng, cải thiện rõ rệt sau 20-36 lần điều trị và 60-70% bệnh nhân lui bệnh hoàn toàn. Đối với bệnh bạch biến từ 40-70% bệnh nhân tái tạo sắc tố sau 4 tháng điều trị.
Ở da bệnh vảy nến thường có biểu hiện là các mảng da đỏ có vảy trắng, dày, bao gồm nhiều lớp xếp chồng lên nhau rất dễ bong giống với giọt nến. Các vị trí hay gặp nhất là các vùng như khuỷu tay, đầu gối, rìa tóc, vùng xương cùng, mông. Đặc biệt sau một thời gian tiến triển các tổn thương có thể lan ra toàn thân.
Khi bị bệnh vảy nến, người bệnh thường thấy ngứa da, đa số triệu chứng ngứa của vảy nến thường nhẹ. Tuy nhiên ở một số bệnh nhân triệu chứng ngứa có thể xảy ra dữ dội.
