Trinh Nữ Hoàng Cung

Tổng quan thông tin về cây trinh nữ hoàng cung

Trinh nữ hoàng cung hay nhiều địa phương còn gọi chệch đi là “chinh nữ hoàng cung". Tên gọi của nó bắt nguồn từ thời phong kiến, cây thuốc này dùng cho cung tần mỹ nữ - những người còn trinh trắng. Chính vì thế, ngày xưa dược liệu này còn được gọi là cây thuốc hoàng cung.

• Các tên gọi khác: Tỏi lơi lá rộng, náng lá rộng, vạn châu lan, tây nam văn châu lan, thập bát học sĩ, tỏi Thái Lan
• Danh pháp khoa học: Crinum Latifolium
• Thuộc nhóm thực vật có hoa, họ Náng - Amaryllidaceae

Cây thuốc như thế nào và hình ảnh trong thiên nhiên

Cây trinh nữ hoàng cung như thế nào trong tự nhiên? Để nhận biết cây trinh nữ hoàng cung trong thiên nhiên, bạn có thể dựa vào những đặc điểm thực vật dưới đây:

• Thực vật thân hành mọc thẳng đứng, rễ dạng củ kích cỡ bằng củ hành tây to, đường kính 10 - 15cm, có các rễ con xung quanh. Từ thân củ lớn mọc ra rất nhiều củ con có thể tách ra để nhân giống.
• Bẹ lá mọc úp vào nhau tạo thành thân giả, cao khoảng 10 - 15cm và nhỏ. Các lá dài và mỏng mọc thẳng từ thân hành, dài từ 50 - 90cm, rộng 5 - 8cm, hai bên mép lá lượn sóng, gốc phẳng có bẹ, đầu lá nhọn hoặc tù. Gân lá song song, mặt trên lõm thành rãnh, mặt dưới có sống lá nổi rõ, ở đầu bẹ lá gần sát mặt đất có màu đỏ tía.
• Hoa trinh nữ hoàng cung nở vào tháng 3, tháng 4, mọc thành tán trên một cán dẹt dài 30 - 50cm, mỗi cụm gồm 6 đến 18 hoa hình ống. Cánh hoa màu trắng điểm màu tím đỏ, cánh trắng nở xòe ra hai bên, có lá bắc rộng hình thìa, màu xanh lục dài khoảng 7cm. Bông hoa được ghép từ 6 phiến bằng nhau, có nhị 6 và bầu hạ.
• Quả có hình cầu, mùa quả từ tháng 8 đến tháng 9 hàng năm.

Cách phân biệt cây trinh nữ hoàng cung với các loại thực vật khác

Trước tiên, bạn đọc cần lưu ý rằng, cây trinh nữ hoàng cung và cây trinh nữ (hay còn gọi là cây xấu hổ, cây mắc cỡ) là hai loại hoàn toàn khác nhau. Do có tên gọi giống nhau nên nhiều người khi nghe đến cây thuốc đã nhầm lẫn sang loại cây cỏ mọc hoang này.

Bên cạnh đó, trong thiên nhiên có nhiều loại cây thực vật khác có đặc điểm thực vật rất giống với cây trinh nữ hoàng cung gây nhầm lẫn.

Khi thu hái cây thuốc trong thiên nhiên cần phân biệt với cây lan huệ và cây náng trắng. Để phân biệt 3 loại này, bạn có thể dựa vào đặc điểm của lá, hoa và củ.

• Cây trinh nữ hoàng cung: Lá tươi màu xanh nhạt, bản mỏng, to bản và thon nhọn, khi phơi khô có mùi thơm dịu đặc trưng. Bông hoa màu trắng pha tím đỏ hoặc hồng nhạt, có mùi thơm nhẹ, nhuỵ màu trắng, củ hình cầu.
• Cây náng trắng: Lá bản to, dày hơn, màu sẫm hơn, lúc khô có mùi ngái. Bông hoa có màu trắng tinh khiết, củ hình bầu dục màu đỏ nhạt.
• Cây lan huệ: Lá dài và mỏng hơn so với cả 2 loại, nhỏ nhọn và đều, khi khô không có mùi thơm hoặc có mùi hơi nồng nhẹ. Hoa có 2 màu trắng và đỏ đậm, có mùi rất thơm, nhuỵ hoa màu đỏ tía, củ hình cầu nhưng nhỏ hơn.

Nguồn gốc và phân bổ địa lý cây thuốc

Trinh nữ hoàng cung là dược liệu có nguồn gốc từ Ấn Độ. Hiện nay dược liệu được trồng ở nhiều nơi trên thế giới như Việt Nam, Thái Lan, Campuchia, Malaysia, Lào, Ấn Độ, miền nam Trung Quốc,...

Loại cây này ưa sống ở nơi có đầy đủ ánh sáng, ưa ẩm, có thể chịu bóng một phần. Cây đặc biệt thích hợp phát triển ở nơi có khí hậu nhiệt đới nóng ẩm, nhiệt độ trung bình năm từ 22 - 27 độ C, có lượng mưa trên 1500mm/năm.

Tại nước ta, cây được phát hiện nhiều nhất ở các tỉnh Quảng Nam, Đà Nẵng trở vào trong. Hiện nay, nhằm đáp ứng nhu cầu sử dụng dược liệu ngày càng tăng thì nhiều địa phương ở phía Bắc đã bắt đầu nuôi trồng bằng cách giâm giống từ củ rễ của cây.

Quy trình thu hoạch và bào chế cây thuốc

Để sử dụng làm dược liệu, người dân thu hoạch thân hành và lá cây trinh nữ hoàng cung, vào bất cứ thời điểm nào trong năm.

Các bài thuốc dân gian có thể sử dụng cây tươi hoặc dược liệu khô để làm thuốc.

• Dùng tươi: Thu hoạch cây thuốc, ngâm rửa sạch sẽ để loại bỏ đất cát, thuốc trừ sâu, thuốc bảo vệ thực vật có thể còn sót lại. Sau đó sử dụng để sắc thuốc, giã nát đắp thuốc,... tuỳ vào bài thuốc.
• Dùng khô: Sau khi thu hoạch dược liệu, đem rửa sạch sau đó thái nhỏ, đem phơi khô, sấy khô hoặc sao vàng trên bếp.

Dược liệu khô cần được bảo quản trong túi kín, để nơi khô ráo, thoáng mát và tránh nguồn nước, tránh ẩm mốc, sâu bọ.

Cây trinh nữ hoàng cung có tác dụng gì trong phòng và chữa bệnh ở người?

Công dụng của dược liệu được cả Y học cổ truyền và khoa học hiện đại nghiên cứu và nhận định. Để có cái nhìn tổng quan hơn về cây thuốc, dưới đây chúng tôi sẽ phân tích tác dụng dựa trên góc nhìn của cả 2 trường phái.

Tác dụng trinh nữ hoàng cung theo Y học cổ truyền

Các tài liệu ghi chép lại rằng, vị thuốc trinh nữ hoàng cung được Ngự Y sử dụng từ thời Phong kiến dành riêng cho cung tần mỹ nữ.

Vị thuốc có vị đắng hơi chát, có tác dụng gây xung huyết ở da, hành huyết tán ứ, thanh nhiệt, đào thải độc tố, tiêu thũng, giảm đau, thông lạc hoạt huyết.

Các bài thuốc Đông Y dùng cây thuốc để chữa mụn nhọt, lở độc, lở trĩ, trị ung thũng sang độc, viêm tuyến sữa, đậu mùa, thuỷ đậu có mụn nước thành dải, chữa đòn ngã gãy xương, đau nhức, thấp khớp, chữa đau đầu, đau tai, áp xe có sưng mủ.

Trong dân gian, người dân dùng lá, thân hành giã nát, sao nóng xoa bóp ngoài để chữa đau nhức xương khớp, tê thấp, thấp khớp, áp xe và mụn nhọt.

Các tỉnh phía nam dùng để chữa bệnh đường tiết niệu. Dịch ép từ lá cây làm thuốc nhỏ tai,...

Nghiên cứu khoa học về công dụng của cây trinh nữ hoàng cung

Crinum Latifolium được miêu tả khoa học đầu tiên vào năm 1753 và bắt đầu được nghiên cứu khoa học từ năm 1980 cho đến hiện nay.

Qua đó cho thấy, trong cây thuốc có chứa thành phần chính là alkaloid gồm nhóm không dị vòng (beladin, latisolin, latisodin,...) và nhóm dị vòng (ambelin, crinafolidin, crinafolin,...). Ngoài ra, còn chứa nhiều hoạt chất quý như glycoalkaloid, aglycon, 11 loại acid amin như phenyl amin, valin, leucin, arginin,... acid hữu cơ,...

Đặc biệt, trong thân rễ có chứa glucan A với 12 đơn vị glucose, glucan B với 100 gốc glucose.

Khi thân hành nở hoa có hoạt chất pratorimin, pratosin, lycorin, ambelin, pratorinmin,...

Dịch ép từ cánh hoa tìm thấy thêm 2 alcaloid mới có nhân pyrol phenanthridine.

Nhờ những thành phần hoạt chất tuyệt vời mà cây trinh nữ hoàng cung có rất nhiều công dụng quý giá cho sức khỏe con người.

• Ức chế sự phát triển khối u, kháng u ở phụ nữ, hỗ trợ chữa u xơ tử cung, u nang buồng trứng, ung thư vú. Hoạt chất Crinafolidine, Crinafoline, Paratorimin ức chế phân bào tế bào ung thư, Lycorine, hippadine, pseudo lycorine có tác dụng ngăn cản tổng hợp protein, ngăn ngừa khối u phát triển. Hoạt chất lycorin cản trở sự phát triển và tồn tại của tế bào u, ngăn chặn u di căn.
• Hỗ trợ điều trị u xơ tuyến tiền liệt nam giới: Hoạt chất sinh học Crinafolidine, Paratorimin, Crinafoline ức chế tế bào ung thư, chữa phì đại lành tính tuyến tiền liệt, nhạy nhất là tế bào BHP-1.
• Ngoài ra, những thành phần này cũng có tác dụng với khối u ở cổ, bướu cổ, viêm loét dạ dày tá tràng,...
• Tăng cường khả năng miễn dịch cho cơ thể: Thân và lá có hiệu quả kích thích sự phát triển tế bào miễn dịch, tăng sinh tế bào Lympho T, phục hồi tái tạo tế bào bạch cầu ưa axit, bạch cầu hạt trung tính.
• Chống lại các gốc oxy hóa nhưng vẫn thấp hơn các loại atiso, câu kỷ tử,...
• Chống viêm, kháng sinh: Hoạt chất Lycorin, flavonoid, alkaloids ức chế hoạt động của virus, vi khuẩn đặc biệt virus bại liệt. Đồng thời chất crinamindine có hiệu quả kháng viêm, dùng để hỗ trợ chữa viêm khớp, mụn nhọt, nhiễm trùng,...
• Bảo vệ các tế bào thần kinh với mức độ nhất định.

Cây trinh nữ hoàng cung trị bệnh gì và cách sử dụng hiệu quả nhất

Trong các bài thuốc chữa bệnh, người ta có thể dùng lá cây, rễ củ hoặc hoa cây trinh nữ hoàng cung. Để bạn đọc có phân biệt và tiện lợi nhất, dưới đây chúng tôi sẽ gửi đến bạn đọc những bài thuốc sử dụng riêng các bộ phận của cây thuốc.

Lá trinh nữ hoàng cung có tác dụng gì trong chữa bệnh?

Lá cây thuốc là bộ phận được sử dụng nhiều nhất trong các bài thuốc chữa bệnh. Bạn có thể thu hoạch lá tươi hoặc dược liệu lá khô tuỳ thuộc vào bài thuốc.

Bài thuốc 1 - Làm tan máu bầm và giảm đau xương khớp

Khi bị ngã, chấn thương gây tụ máu bầm, đau nhức xương khớp bạn có thể dùng lá cây thuốc để làm tan máu bầm và giảm đau nhanh.

• Hái một nắm lá cây, rửa sạch sẽ sau đó thái thành sợi, đem sao nóng trên chảo.
• Bọc lá thuốc vào khăn mềm, đắp vào vết máu tụ hoặc vết thương cho đến khi nguội hẳn.

Đắp lá thuốc mỗi ngày từ 2 - 3 lần, dùng vài ngày sẽ có hiệu quả rõ rệt.

Bài thuốc 2 - Chữa đau và viêm loét dạ dày, tá tràng

Để chữa dạ dày, bạn có thể dùng lá tươi hoặc lá khô đều được, cách sắc nước thuốc như sau:

• Cách 1: Hái 3 lá tươi, rửa sạch sẽ, cắt thành khúc ngắn khoảng 5cm, sắc cùng 2 bát nước, đun cho đến khi cạn còn nửa bát thì chia thành 3 phần uống hết trong ngày, uống sau khi ăn.
• Cách 2: Dùng 200g lá khô, sắc thành nước thuốc tương tự như cách trên và uống sau 3 bữa ăn chính.

Kiên trì sử dụng trong 20 đến 25 ngày, nghỉ thuốc 10 ngày, sau đó tiếp tục liệu trình. Sau một thời gian sử dụng sẽ thấy hết đau bụng, hết các triệu chứng đầy hơi, buồn nôn, ợ chua, trào ngược,... hiệu quả.

Bài thuốc 3 - Tác dụng trinh nữ hoàng cung chữa ho, viêm phế quản, viêm họng

Trong dân gian có rất nhiều bài thuốc để chữa ho, chữa viêm họng hạt và viêm phế quản rất hay.

• Cách 1: Sắc nước thuốc từ 20g lá cây thuốc, 20g tạng bạch bì, 10g ô phiến, 6g cam thảo dây, thu được nước thuốc chia 3 phần uống trong ngày sau ăn.
• Cách 2: Dùng 20g lá trinh nữ hoàng cung, 12g lá táo chua, 12g lá bồng bồng, 6g hương tư tử sắc thành nước thuốc chia uống 3 lần mỗi ngày sau khi ăn.
• Cách 3: Để chữa viêm họng hạt, lấy 1/3 lá cây trinh nữ hoàng cung, cùng với 3g rễ cây thuốc dằng xay. Ngâm 2 vị thuốc bằng nước muối pha loãng, để cho ráo nước. Sau đó, nhai trực tiếp lá thuốc thêm 1 chút muối hạt, nhai thật kỹ và nuốt từ từ để nước thuốc thấm vào cổ họng, nhả bã, thực hiện ngày 2 lần.

Bài thuốc 4 - Chữa mụn nhọt, mụn viêm

Để trị mụn có thể dùng lá cây hoặc củ, kết hợp với một số thảo dược khác như sau:

• Cách 1: Hái một ít lá cây hoặc 1 củ nhỏ, rửa sạch sẽ ngâm với nước muối loãng rồi giã nát. Đắp trực tiếp lên vùng da bị mụn nhọt cho đến khi khô hẳn trên da thì rửa lại bằng nước sạch.
• Cách 2: Sắc nước thuốc từ 20g bèo cái, 20g lá cây trinh nữ hoàng cung, 6g cườm thảo đỏ uống vào 3 buổi sáng, trưa và tối, mỗi ngày 1 thang.
• Cách 3: Dùng 20g lá dược liệu kết hợp 20g kim ngân hoa, 6g cườm thảo đỏ để sắc nước thuốc. Mỗi ngày uống hết 1 thang thuốc này và chia thành 2 - 3 lần uống.

Bài thuốc 5 - Cây hoa trinh nữ hoàng cung có tác dụng gì với u vú?

Để hỗ trợ điều trị bệnh u vú, ung thư vú đơn giản bạn chỉ cần sắc nước thuốc cây trinh nữ hoàng cung để uống theo liệu trình.

Cách làm như sau:

• Sử dụng 3 lá cây tươi, rửa sạch và cắt thành từng khúc nhỏ khoảng 3cm, đem sao vàng trên chảo cho khô, hoặc đơn giản hơn có thể thay thế bằng 200g dược liệu khô.
• Cho 2 bát nước vào sắc cùng lá thuốc, đun lửa vừa cho đến khi chỉ còn lại nửa bát, chia nước thuốc thành 3 phần uống sau 3 bữa ăn mỗi ngày.

Theo kinh nghiệm dân gian thì liệu trình chữa bệnh cụ thể như sau: Dùng liên tục trong 1 tuần lễ, nghỉ 1 tuần, sau đó tiếp tục uống thêm 1 tuần và nghỉ 1 tuần nữa, cuối cùng uống thêm một đợt 7 ngày.

Tổng kết lại thì bài thuốc có 3 đợt uống xen kẽ 2 đợt nghỉ trong 5 tuần lễ, sử dụng tổng cộng 63 lá tươi.

Bài thuốc 6 - Chữa ung thư tuyến tiền liệt ở nam giới

Có một số bài thuốc được sử dụng phổ biến như sau:

• Cách 1: Thu hoạch 3 - 5 lá cây, thái thành sợi nhỏ sau đó sao vàng cho khô rồi sắc thành nước thuốc uống mỗi ngày sau khi ăn. Liệu trình gồm 3 đợt, uống 1 tuần nghỉ 1 tuần, tổng cộng thời gian sử dụng 5 tuần lễ.
• Cách 2: Sắc 2 bát nước cùng với các thảo dược gồm 20g lá trinh nữ hoàng cung, 12g xa tiền tử và 6g hương tư tử, thu về 1 bát nước rồi chia thành nhiều lần uống hết trong ngày.
• Cách 3: Dùng 20 lá dược liệu, 20g huyết giác, 12g rễ ngưu tất nam, 10g ba kích đã sao muối và 6g hương tư tử nấu thành nước thuốc cô đặc, ngày uống 2 - 3 lần.

Bài thuốc 7 - Các bài thuốc hỗ trợ điều trị ung thư ở phụ nữ

Thuốc trinh nữ hoàng cung có tác dụng gì trong điều trị bệnh phụ nữ? Dân gian sử dụng cây thuốc này để điều trị u xơ, u nang buồng trứng, ung thư cổ tử cung,...

Ngoài ra, còn có các bài thuốc phụ khoa trinh nữ hoàng cung để chữa rong kinh huyết, đau bụng dưới khi đến chu kỳ kinh, chảy máu âm đạo bất thường,....

Một số bài thuốc dân gian bạn có thể tham khảo dưới đây:

• Cách 1: Sắc nước thuốc từ 20g lá khô và chia thành nhiều lần uống hết trong ngày.
• Cách 2: Kết hợp 20g lá dược liệu cùng 12g lá trắc bách đã sao đen, 6g hương tư tử, mỗi ngày sắc thuốc 1 thang để uống.
• Cách 3: Chuẩn bị 20g mỗi loại gồm lá sen, lá trinh nữ hoàng cung, lá ngải cứu tươi, 12g ích mẫu và 6g hương tư tử đem sắc thành thuốc uống ngày 3 lần.
• Cách 4: Dùng 20g lá thuốc cùng 20g hạ thảo khô, 12g rễ cỏ xước, 8g hoàng cầm, 6g hương tư tử sắc thành nước thuốc đặc, chia uống ngày 3 lần sau ăn.
• Cách 5: Thang thuốc gồm 50g lá đu đủ phơi khô, 20g nga truật, 20g lá trinh nữ, 10g xuyên điền thất, tất cả thảo dược sắc cùng 3 chén nước, thu về 1 chén, chia 3 phần uống sau ăn.
• Cách 6: Sử dụng bài thuốc gồm 20g lá cây thuốc cùng 12g xa tiền tử và 6g hoa đinh hương để sắc thành nước thuốc và uống mỗi ngày.
• Cách 7: Sắc 5 bát nước cùng với các loại sau: 20g lá trinh nữ hoàng cung, 20g huyết giác, 12g rễ ngưu tất nam và 6g hoa đinh hương, đun sôi và cô đặc lại lấy 1 bát rưỡi, chia nhỏ uống hết mỗi ngày.
• Cách 8: Lấy 20g mỗi loại lá trinh nữ, hoàng kỳ, khương hoàng, huyết giác, ngải cứu, lá sen cùng 12g mỗi loại ích mẫu, cam thảo. Dùng 8 bát nước đun sắc cùng dược liệu đến khi cô đặc còn 2 bát, chia nhỏ uống 2 - 3 lần hết trong ngày.

Bên cạnh nước thuốc, bạn có thể dùng trinh nữ hoàng cung chữa viêm phụ khoa bằng cách nấu nước từ các loại thảo dược trên để ngâm rửa bộ phận phụ khoa mỗi ngày.

Củ cây trinh nữ hoàng cung có tác dụng gì và các bài thuốc chữa bệnh

Hầu hết các bài thuốc đều sử dụng lá cây trinh nữ hoàng cung, ít khi sử dụng các bộ phận còn lại. Tuy nhiên, trong dân gian vẫn có một số bài thuốc chữa bệnh sử dụng rễ củ và thân hành của cây thuốc.

Bài thuốc 8 - Chữa chấn thương và đau xương khớp

Bạn có thể kết hợp dùng thuốc uống và thuốc đắp để chữa chấn thương, làm tan tụ máu bầm, giảm đau các khớp rất hiệu quả.

Cách làm như sau:

• Thuốc uống: Dùng 20g mỗi loại gồm có củ trinh nữ hoàng cung, huyết giác, lá cây cối xay cùng 6g quốc lão (có thể thêm 20g dây đau xương nếu bị đau xương khớp). Cho tất cả thảo dược vào nồi đất, sắc thành nước thuốc đặc, uống mỗi ngày 2 - 3 lần, dùng liên tục trong 1 tháng.
• Thuốc đắp: Đào củ rễ cây thuốc, rửa sạch sẽ sau đó nướng trên bếp lửa cho thật nóng, giã nát và đắp vào vết thương, chỗ sưng đau, có máu bầm, mỗi ngày thực hiện 2 - 3 lần.

Lưu ý và kiêng kỵ khi sử dụng dược liệu

Trong quá trình sử dụng cây trinh nữ hoàng cung, để bài thuốc có hiệu quả và đảm bảo an toàn bạn cần chú ý những điều sau:

• Sử dụng đúng liều lượng cho phép, không tự ý thay đổi thành phần các bài thuốc, trước khi sử dụng nên tham khảo ý kiến của người có chuyên môn.
• Các chuyên gia cảnh báo, trong khi điều trị bằng cây thuốc không được sử dụng rau muống và đậu xanh trong chế độ ăn uống hàng ngày.
• Khi thu hái cần phân biệt rõ cây thuốc với lan huệ và náng hoa trắng, tránh sử dụng nhầm lẫn có thể gây nguy hiểm cho cơ thể.
• Phụ nữ đang mang thai dùng dược liệu này có thể gây sảy thai, sinh non rất nguy hiểm. Người bị suy gan, suy thận không nên dùng, người đang dùng thuốc Tây chữa bệnh nên tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi dùng.
• Sử dụng nước thuốc sau khi ăn no 30 phút, không nên uống khi bụng đang rỗng để có hiệu quả nhất.

Mua cây thuốc trinh nữ hoàng cung ở đâu và giá bao nhiêu?

Trinh nữ hoàng cung là một vị thuốc dân tộc quý, bạn có thể mua tại các cửa hàng thuốc Đông Y hoặc đại lý bán dược liệu. Giá dược liệu dao động trong khoảng 120.000 đến 170.000 VNĐ/kg dược liệu khô.

Để đảm bảo chất lượng và an toàn vệ sinh, tốt nhất bạn nên lựa chọn thương hiệu uy tín.

Trung tâm nghiên cứu và nuôi trồng dược liệu Vietfarm là đơn vị phân phối dược liệu chất lượng nhất trên thị trường hiện nay.

Cây trinh nữ hoàng cung được nuôi trồng và thu hoạch trực tiếp từ vùng dược liệu sạch Quảng Nam của Vietfarm. Tiếp đến, dược liệu được đưa vào bào chế trong quy trình khép kín, sử dụng công nghệ sấy khô hiện đại.

Thành phẩm dược liệu được cam kết chất lượng, cây thuốc sạch, không sử dụng hoá chất bảo quản. Hiện nay, sản phẩm trinh nữ hoàng cung khô Vietfarm đang niêm yết giá 150.000 VNĐ/túi 1kg khô. Đặc biệt, nếu khách hàng phát sinh đơn hàng có giá trị trên 500.000 VNĐ sẽ được Vietfarm miễn cước phí vận chuyển trên toàn quốc.

Trinh nữ hoàng cung là một dược liệu quý, đặc biệt có hiệu quả trong phòng và điều trị các bệnh u nhú, ung thư. Khi sử dụng dược liệu, bạn nên tham khảo ý kiến người có chuyên môn và lưu ý để có hiệu quả và an toàn cho sức khỏe.