Bài viết được tham vấn chuyên môn bởi: Thạc sĩ Lê Phương | Nơi công tác: Nhất Nam Y Viện

Trào ngược dạ dày thực quản ở trẻ em là tình trạng rối loạn tiêu hóa phổ biến. Hiện tượng trào ngược ở trẻ do yếu tố sinh lý hoặc là trào ngược bệnh lý. Do đó cha mẹ cần nhận biết dấu hiệu đưa trẻ đi thăm khám tránh biến chứng nguy hiểm hơn. 

Trào ngược dạ dày thực quản ở trẻ là gì? Phân loại trào ngược sinh lý và bệnh lý

Trào ngược dạ dày thực quản ở trẻ em là rối loạn tiêu hóa khi dịch vị bao gồm thức ăn, axit trào ngược lên mô thực quản kèm theo triệu chứng ợ hơi, ợ chua, đầy bụng, buồn nôn,..

Hiện nay có 2 nhóm trào ngược chính ở trẻ:

Trào ngược sinh lý (GER, Trào ngược axit)

Hiện tượng này phổ biến với trẻ dưới 3 tháng tuổi, do hệ tiêu hóa của bé chưa hoàn chỉnh và được cải thiện khi trẻ được 12-14 tháng tuổi.

Trào ngược sinh lý ở trẻ sẽ hết theo thời gian và không ảnh hưởng đến quá trình phát triển của trẻ. Tuy nhiên cha mẹ cần biện pháp chăm sóc đúng cách giúp dễ chịu và cải thiện triệu chứng như cho trẻ bú bên trái trước sau đó chuyển sang bên phải.

Với trẻ bú bình nên đặt bình cao, núm vú đầy bình sữa. Bên cạnh đó chia nhỏ bữa ăn trong ngày, không nên cho bé ăn quá quá no.

Trào ngược dạ dày ở trẻ em do yếu tối sinh lý
Trào ngược dạ dày ở trẻ em do yếu tối sinh lý

Trào ngược bệnh lý (GERD)

Trào ngược dạ dày ở trẻ là bệnh lý khiến bé chán ăn, cơ thể mệt mỏi, sụt cân, ảnh hưởng đến sự phát triển của bé. Các bậc phụ huynh cần nhận biết dấu hiệu đưa bé thăm khám và điều trị sớm, tránh tình trạng kéo dài dẫn đến biến chứng nguy hiểm.

  • Viêm thực quản:  Khi axit trong dịch vị trào ngược lên tổn thương niêm mạc và viêm loét thực quản. Thực quản của bé bị sưng tấy, nóng rát và khó chịu
  • Xuất huyết thực quản: Niêm mạc thực quản bị axit bào mòn, tổn thương đến mạch máu và dẫn đến xuất huyết thực quản. Ngoài ra thực quản bị tổn thương, hình thành sẹo, thực quản bị thu hẹp khiến bé khó thở và cản trở quá trình dung nạp thức ăn
  • Bệnh về đường hô hấp: Một số trường hợp bé bị ho, viêm họng, viêm phế quản do trào ngược thực quản kéo dài.
  • Biến chứng về dạ dày: Trào ngược dạ dày thực quản ở trẻ nhỏ khiến chức năng hệ tiêu hóa suy yếu, viêm loét dạ dày và bệnh lý khác
  • Triệu chứng của dạ dày khiến bé mệt mỏi, suy dinh dưỡng, chậm lớn ảnh hưởng đến tâm lý và cuộc sống hằng ngày.

Nguyên nhân trào ngược dạ dày ở trẻ em

Trẻ em là một trong những đối tượng mắc trào ngược dạ dày phổ biến. Nguyên nhân dẫn đến tình trạng này là do:

  • Hệ tiêu hóa trẻ chưa phát triển hoàn thiện: Hệ tiêu hóa bé chưa phát triển hoàn chỉnh, cơ vòng thực quản đóng mở chưa ổn định dẫn đến dịch vị dạ dày trào ngược lên thực quản
  • Chế độ dinh dưỡng không khoa học: Cha mẹ cho bé bổ sung nhiều thực phẩm khó tiêu, đồ ăn cay, nhiều dầu mỡ, thực phẩm chứa nhiều chất chua như chanh, cam, quýt, cà chua,…
  • Thói quen sinh hoạt: Bé ăn không đúng bữa, ăn quá no hoặc để bụng quá đói, vận động mạnh hoặc nằm sau khi ăn cũng là nguyên nhân dẫn đến tình trạng trào ngược ở bé
  • Thừa cân béo phì: Khi bé bị thừa cân béo phì gây pá lực lên dạ dày và dẫn đến trào ngược đặc biệt sau khi ăn
  • Trẻ mắc một số bệnh lý: Trẻ bị hội chứng Down, viêm loét tá tràng hay thoát vị cơ hoành cũng là nguyên nhân dẫn đến trào ngược
  • Lạm dụng thuốc: Cha mẹ cho bé sử dụng nhiều thuốc giảm đau, thuốc chống dị ứng là nguyên nhân dẫn đến trào ngược ở trẻ
  • Trẻ bị căng thẳng kéo dài: Do áp lực về học hành, căng thẳng stress cũng là nguyên nhân dẫn đến trào ngược ở bé
Nhiều nguyên nhân dẫn đến trào ngược ở trẻ
Nhiều nguyên nhân dẫn đến trào ngược ở trẻ

Ngoài ra trẻ sống trong môi trường ô nhiễm, tiếp xúc nhiều khói thuốc cũng khiến tình trạng bệnh nghiêm trọng và ảnh hưởng

Dấu hiệu trào ngược dạ dày ở trẻ em

Biểu hiện trào ngược dạ dày ở trẻ nhỏ cha mẹ dễ dàng nhận biết với dấu hiệu:

  • Trẻ bị ợ hơi, ợ chua, cơ thể mệt mỏi
  • Bé bị nấc cụt, khó thở, thở khò khè
  • Bé bị đau hong, ho khan, ho có đờm, viêm phế quản
  • Miệng có mùi hôi, hôi miệng, sâu răng
  • Bé ngủ không sâu giấc, thường xuyên quấy khóc
  • Ngoài ra bé bị nhiễm trùng tai giữa, dấu hiệu cảm lạnh, miệng vị chua, đau họng hay xuất hiện âm thanh trong ngực
Đưa bé đi thăm khám và điều trị theo phác đồ của bác sĩ
Đưa bé đi thăm khám và điều trị theo phác đồ của bác sĩ

Nhận biết dấu hiệu trào ngược dạ dày ở trẻ nhỏ, mẹ đưa bé đi thăm khám và xét nghiệm chẩn đoán như:

  • Nội soi: Phương pháp này xác định vị trí và mức độ tổn thương dạ dày trong bé.
  • Chụp x -quang: Bác sĩ tiến hành chụp x-quang ngực, kiểm tra tình trạng nồng độ axit trong dạ dày. Sau đó bé được bác sĩ tiến hành chụp x-quang chứa chất cản quang kiểm tra dấu hiệu viêm và hệ tiêu hóa có bị tắc nghẽn không
  • Theo dõi nồng độ Ph: Kiểm tra nồng độ axit trong dạ dày của bé, triệu chứng và bệnh lý liên quan
  • Khả năng làm trống dạ dày: Kiểm tra thức ăn được đẩy thức ăn được chuyển trong hệ tiêu hóa từ dạ dày và ruột non có đúng hay không
  • Xét nghiệm nước tiểu và máu: Phương pháp này giúp loại trừ triệu chứng nôn mửa, buồn nôn do nguyên nhân khác không phải do trào ngược

Cách điều trị trào ngược dạ dày ở trẻ em

Với trào ngược dạ dày thực quản ở trẻ em là bệnh lý, cha mẹ cần nhận viết và điều trị sớm tránh biến chứng nguy hiểm ảnh hưởng đến sức khỏe và sự phát triển của bé. Cha mẹ có thể sử dụng các phương pháp điều trị phổ biến như:

Thuốc điều trị trào ngược dạ dày ở trẻ nhỏ – Thuốc Tây

Đây là phương pháp phổ biến được sử dụng phổ biến, bé được được bác sĩ kê đơn một số thuốc giảm triệu chứng trào ngược như:

  • Thuốc anti H2: Thuốc ức chế giải phóng histamin, từ đó giảm axit trong dạ dày bài tiết, bởi hormone histamine hỗ trợ giải phóng axit trong dạ dày. Bé được bác sĩ kê thuốc như Tagamet, Zantac, Pepcid,…
  • Thuốc kháng axit: Cha mẹ nên sử dụng thuốc kháng axit như Maalox,  Mylanta ức chế axit trong dạ dày bài tiết và cải thiện triệu chứng ợ hơi, ợ chua, chướng bụng, nóng rát thực quản.
  • Thuốc ức chế bơm proton: Thuốc tác dụng ngăn chặn axit dư thừa trong dạ dày, cha mẹ tham khảo thuốc sử dụng như: Prevacid, Aciphex, Zegerid,…
  • Thuốc kích thích tiêu hóa: Thuốc tác dụng giúp hỗ trợ tiêu hóa, cải thiện triệu chứng trào ngược cho bé.
Cần tham khảo ý kiến bác sĩ khi điều trị trào ngược dạ dày thực quản ở trẻ bằng thuốc Tây
Cần tham khảo ý kiến bác sĩ khi điều trị trào ngược dạ dày thực quản ở trẻ bằng thuốc Tây

Sử dụng thuốc Tây giúp bé giảm nhanh các triệu chứng trong thời gian ngắn. Tuy nhiên thuốc có chứa tác dụng phụ ảnh hưởng đến sức khỏe và sự phát triển của bé. Nên cha mẹ chỉ cho bé sử dụng thuốc khi có chỉ định của bác sĩ, không nên tự ý sử dụng.

Bài thuốc Đông y điều trị trào ngược dạ dày ở trẻ em

Nếu cha mẹ lo lắng sử dụng thuốc Tây chứa nhiều tác dụng phụ ảnh hưởng đến sức khỏe và sự phát triển của bé, bài thuốc Đông y sử dụng thảo dược tự nhiên đảm bảo an toàn, lành tính điều trị bệnh hiệu quả.

Dựa vào nguyên nhân và triệu chứng của bệnh, cha mẹ cho bé sử dụng bài thuốc Đông y khác nhau.

Trẻ bị trào ngược dạ dày do suy nhược cơ thể

Hệ miễn dịch của bé kém, chưa phát triển, cơ thể suy nhược dẫn đến rối loạn co bóp, axit bài tiết gây ra trào ngược dạ dày thường xuyên.

Bài thuốc Đông y chứa thảo dược Rau má, Mã đề, Đường quy, Liên nhục, Bạch truật và thảo dược khác. Cha mẹ đem sắc theo chỉ định của lương y cho bé sử dụng 2 lần/ ngày

Hội chứng trào ngược dạ dày ở trẻ em do căng thẳng

Trẻ bị căng thẳng stress do áp lực học hành hoặc nguyên nhân khác dẫn đến tỳ vị, dịch vị không lưu thông và dẫn đến trào ngược dạ dày. Do đó sử dụng bài thuốc với thảo dược Bán hạ chế, Chỉ xác, Phòng sâm, Cam thảo, Tần bì cùng thảo dược khác đêm sắc theo chỉ định của bác sĩ giúp an thần, bồi bổ cơ thể và khí huyết lưu thông.

Cha mẹ cho bé sử dụng 2 lần/ ngày, ngoài ra bé cần thời gian nghỉ ngơi, tinh thần thoải mái bên cạnh sử dụng thuốc

Bài thuốc Đông y điều trị trào ngược ở trẻ được đánh giá an toàn lành tính
Bài thuốc Đông y điều trị trào ngược ở trẻ được đánh giá an toàn lành tính

Chế độ dinh dưỡng không khoa học

Trẻ dụng nạp nhiều thực phẩm khó tiêu, đồ ăn cay nóng, đồ ăn nhiều dầu mỡ, chứa nhiều chất bảo quản ảnh hưởng hệ tiêu hóa và dẫn đến trào ngược.

Sử dụng thảo dược Lá lốt, Đương quy, Xương  bồ, Hoàng kì, Gừng, Bạch truật, Lá đắng, ngũ sắc, và một số thảo dược khác. Sau khi sắc thuốc, cho bé và sử dụng 2 lần/ ngày. Bên cạnh đó, bậc phụ huynh cần cần bổ sung chế độ ăn uống hợp lý, bổ sung đầy đủ chất dinh dưỡng và hỗ trợ điều trị bệnh.

Bài thuốc điều trị ợ hơi, ợ chua nhiều 

Hiện tượng ợ hơi, ợ chua không chỉ ảnh hưởng đến cuộc sống của bé còn gây sâu răng, hôi miệng và bệnh lý về đường hô hấp. Sử dụng thảo dược đan bì, chi tử, thược dược, bối mẫu, trần bì, trạch tả kết hợp với nhau giúp tiêu thực, điều khí hơi thở thơm cho bé.

Trào ngược dạ dày thực quản ở trẻ em gây buồn nôn 

Sử dụng bài thuốc với thảo dược Nhân sâm, Thục tiêu, Di đường, Can khương theo liều lượng chỉ định của lượng y giảm kích thích ở hệ tiêu hóa, chống buồn nôn hiệu quả.

Phẫu thuật điều trị trào ngược

Phẫu thuật điều trị trào ngược ở trẻ là phương pháp không được khuyến khích, chỉ được thực hiện bệnh nghiêm trọng và điều trị bằng nhiều phương pháp nhưng không thuyên giảm.

Hiện nay phẫu thuật bằng nội soi được được sử dụng phổ biến that cho phẫu thuật mổ hở. Bởi phương pháp này hiệu quả điều trị thành công cao hơn và không biến chứng sau phẫu thuật. Khi tiến hành phẫu thuật, bé được gây mê toàn thân và luồn ống nội soi gắn camera để nhận biết mức độ tổn thương niêm mạc dạ dày.

Để đảm bảo an toàn cha mẹ cần lựa chọn cơ sở y tế uy tín, bác sĩ tay nghề cao và biện pháp sau phẫu thuật giúp đảm bảo an toàn hiệu quả.

Bài thuốc dân gian điều trị trào ngược dạ dày ở trẻ

Trào ngược dạ dày thực quản ở trẻ em với trường hợp bệnh nhẹ, cha mẹ có thể sử dụng bài thuốc dân gian từ gừng, nghệ, nha đam, mật ong giúp cải thiện triệu chứng, hỗ trợ điều trị bệnh.

  • Nha đam: Hoạt chất arabinose, glycoprotein và acemannan trong nha đam tác dụng chống viêm, kháng khuẩn ngăn chặn vi khuẩn gây hại. Hơn nữa Anthraquinon giúp hỗ trợ tiêu hóa và giảm sản sinh axit trong dạ dày. Cha mẹ gọt vỏ nha đam, xay nhuyễn và chắt lấy nước cho bé sử dụng
  • Nghệ: Kết hợp nghệ vang với cà phê và hãm như trà, sau đó sử dụng 2 lần/ ngày cải thiện triệu chứng trào ngược. Hoặc kết hợp nghệ với mật ong uống với nước ấm sử dụng trước mỗi bữa ăn
  • Gừng: Sử dụng gừng pha nước ấm sử dụng hằng ngày hoặc kết hợp gừng với mật ong giúp hỗ trợ tiêu hóa và cải thiện triệu chứng
  • Trà hoa cúc: Trà hoa cúc giúp giảm đau, ợ hơi, khó tiêu, chống viêm hiệu quả. Sử dụng hoa cúc phơi khô và hãm với nước sôi và sử dụng trước khi ngủ khoảng 30 phút
Bài thuốc từ trà hoa cúc
Bài thuốc từ trà hoa cúc

Bài thuốc dân gian được lưu truyền trong dân gian, sử dụng thảo dược tự nhiên đảm bảo an toàn cho bé. Tuy nhiên, bài thuốc này chưa được chứng minh khoa học, cha mẹ cần tham vấn y khoa trước khi cho trẻ sử dụng.

Biện pháp chăm sóc khác

Bệnh cạnh phương pháp điều trị bằng Tây y, Đông y cha mẹ cần lưu ý những biện pháp chăm sóc giúp triệu chứng cải thiện nhanh chóng.

Chế độ dinh dưỡng cho bé

Chế độ dinh dưỡng khoa học không chỉ giúp cung cấp đầy đủ dưỡng chất, nâng cao sức khỏe còn giúp hỗ trợ điều trị, bệnh được cải thiện nhanh chóng. Cha mẹ nên hạn chế thực phẩm khó tiêu, đồ ăn cay nóng, đồ nướng, đồ ăn chiên dầu trong thực đơn hằng ngày của bé.

Thay vào đó là thực phẩm tốt cho tiêu hóa như rau xanh, hoa quả tươi, thực phẩm giàu đạm vừa phải, thực phẩm mềm, tốt cho tiêu hóa. Bổ sung đầy đủ nước nên cho bé uống nhiều nước trái cây tăng cường sức đề kháng và hệ miễn dịch.

Chế độ dinh dưỡng khoa học giúp hỗ trợ điều trị trào ngược trẻ
Chế độ dinh dưỡng khoa học giúp hỗ trợ điều trị trào ngược trẻ

Tập thói quen sinh hoạt lành mạnh cho trẻ

  • Tập cho bé thói quen sinh hoạt lành mạnh, rửa tay trước khi ăn và sau khi đi vệ sinh
  • Cho bé tham gia hoạt động thể thao, tâm lý thoải mái và tăng cường sức khỏe
  • Sau khi ăn không nên vận động quá mạnh hoặc nằm xuống,

Sử dụng gối trào ngược 

Một trong những nguyên nhân gây trào ngược do cơ vòng thực quản của bé chưa phát triển, do đó gối trào ngược giúp giảm triệu chứng và giúp bé ngủ ngon giấc hơn.

Massage vùng bụng cho bé

Xoa bóp vùng bụng giúp kích thích tiêu hóa, giảm ợ hơi, ợ chua, giảm nóng rát thượng vị ở bé. Mẹ nên dùng tinh dầu và massage cho bé khoảng khoảng 5-10 massage theo chiều kim đồng hồ mỗi ngày.

Ngoài ra cha mẹ cần lưu ý một số điều dưới đây giúp điều trị và phòng ngừa bệnh tái phát

  • Đưa bé đi thăm khám khi nhận biết dấu hiệu trào ngược dạ dày thực quản
  • Cha mẹ tuyệt đối không tự ý cho bé sử dụng thuốc, hoặc kết hợp điều trị Đông y và Tây y
  • Sử dụng thuốc Tây theo chỉ định của bác sĩ, không nên lạm dụng thuốc, không sử dụng gấp đôi liều lượng khi quên liều
  • Cho bé thăm khám sức khỏe định kỳ, nhận biết và điều trị bệnh sớm

Trào ngược dạ dày thực quản ở trẻ em là bệnh lý không quá nguy hiểm, và hoàn toàn có thể khắc phục nếu được điều trị sớm và đúng cách. Tuy nhiên, bệnh ảnh hưởng đến sự phát triển của trẻ. Bên cạnh điều trị cha mẹ cung cấp đầy đủ chất dinh dưỡng cho bé, thói quen sinh hoạt lành mạnh, biện pháp phòng ngừa bệnh tái phát.

Đừng bỏ lỡ

Trở thành người đầu tiên bình luận cho bài viết này!

Bài viết liên quan
tre-7-tuoi-bi-trao-nguoc-da-day
chua-viem-dai-trang-bang-nha-dam
chua-viem-dai-trang-co-that-bang-thuoc-nam
thuoc-da-day-nhat-nhat