Huyệt Tất Nhãn

Huyệt tất nhãn là gì?

Huyệt tất nhãn còn có tên gọi khác là Tất Mục. Tên gọi này xuất phát từ vị trí huyệt. Huyệt đạo này nằm ở mé bên trong, khe khu vực xương đầu gối, khu vực này có hình dáng giống như mắt của con bò (Mục) nên được gọi là Tất Mục hay Tất Nhãn.

Trên cơ thể chúng ta có tới hàng trăm huyệt đạo, chính vì vậy để dễ ghi nhớ, người xưa đã tìm cách đặt tên cho các huyệt. Phương pháp xác định tên huyệt chủ yếu dựa vào vị trí, hình dáng bộ phận trên cơ thể nơi có huyệt đạo đó và tác dụng trị bệnh của các huyệt này.

Nhiều người thường thắc mắc khi nghe đến tên huyệt tất nhãn còn được chia thành Nội tất nhãn và Ngoại tất nhãn. Theo tài liệu đông y có giải thích, khi chúng ta hình dung đầu gối có dáng như khuôn mặt của chú bò thì huyệt này nằm ở vị trí 2 con mắt.

Theo đó, huyệt nằm mé bên trong của đầu gối gọi là Nội tất nhãn và huyệt nằm ở mé ngoài đầu gối gọi là Ngoại tất nhãn (hay chính là huyệt Độc tỵ). 

Trong bài viết này chúng tôi chủ yếu đề cập đến vị trí, vai trò, công dụng của huyệt nội tất nhãn. Huyệt tất nhãn (Nội tất nhãn) có xuất xứ từ thiên Kim phương. Đặc tính là Kỳ huyệt.

Y học giải phẫu huyệt tất nhãn như sau:

Dưới da vùng huyệt là hõm giữa xương bánh chè của cơ 4 đầu đùi và gân cơ may. Bao gồm xương bánh chè, khe của khớp xương đùi và xương chày. Dây thần kinh vận động cơ là các nhánh dây thần kinh đùi.

Cách xác định vị trí huyệt tất nhãn

Theo sách “Linh khu thiên Cửu châm thập nhị nguyên” có định nghĩa về huyệt đạo thì đây là nơi thần khí hoạt động vào - ra luân chuyển lẫn nhau, các huyệt này được phân bố khắp nơi trên cơ thể.

Ngoài ra, huyệt đạo còn được định nghĩa là nơi khí của tạng phủ, của kinh lạc và gân cơ xương khớp tụ lại rồi tỏa ra phần ngoài cơ thể.

Mỗi một huyệt đạo nằm ở một vị trí cố định và đóng vai trò chi phối dây thần kinh hoạt động của các bộ phận trên cơ thể. Chính vì thế, xác định chính xác vị trí của huyệt đạo có vai trò hết sức quan trọng giúp chúng ta sử dụng huyệt trong điều trị bệnh.

Vậy huyệt tất nhãn nằm ở đâu được dựa trên 2 dấu hiệu nhận biết như sau:

• Quan sát bên ngoài: Huyệt nằm ngay chỗ lõm của 2 bên mé trong của đầu gối
• Nhận biết bằng cử động: Chúng ta ngồi trên ghế, co chân một góc 45 độ sẽ thấy ngay bên dưới, mé trong của xương đầu gối có một chỗ lõm xuống, đó chính là huyệt tất nhãn (Nội tất nhãn).

Theo 2 cách trên bạn có thể dễ dàng xác định được vị trí của huyệt tất nhãn. Đồng thời, xác định được vai trò tại chỗ cũng như hướng điều trị trong trường hợp cơ thể bị bệnh.

Công dụng của huyệt tất nhãn

Huyệt tất nhãn có vai trò chi phối trực tiếp đến dây thần kinh vận động cơ tại đầu gối. Trong tài liệu đông y, huyệt tất nhãn chủ trị các bệnh như đau nhức xương ở người trẻ, cụ thể là đầu gối, cước khí, sưng đau bắp chân.

Người bị đau phần mặt trong của đầu gối, đứng lên ngồi xuống khó khăn, đi lại không vững có thể tác động vào huyệt tất nhãn để hóa giải các cơn đau này.

Công dụng trị bệnh

Huyệt tất nhãn có 2 công dụng chính là chữa cước khí và bệnh liên quan đến khu vực đầu gối. Cụ thể như sau:

Chữa cước khí

Cước khí là hiện tượng bên trong gót chân bị đau nhức, chỉ đau ở một vị trí nhất định. Nhìn bề ngoài khó có thể nhận biết bởi cước khí không gây sưng, không đỏ, không có cảm giác nóng. Đông y giải thích hiện tượng này là do cơ thể bị nhiễm lạnh, tích tụ hàn khí mà không được loại bỏ.

Bệnh nhân thường cảm thấy đau nhức gia tăng vào những thời điểm thay đổi thời tiết, giá lạnh, sương mù. Càng lạnh càng dễ bị bệnh.

Phương pháp điều trị cước khí là vận dụng kinh lạc để loại trừ khí lạnh ra khỏi cơ thể. Đông y gọi đây là biện pháp khu phong, trừ thấp, ôn kinh hoạt lạc.

Điều trị cước khí bằng cách châm cứu hoặc bấm huyệt đồng thời vào huyệt tất nhãn ở cả 2 bên đầu gối để giảm tình trạng đau nhức.

Trị đau đầu gối

Huyệt tất nhãn rất có hiệu quả trong trị liệu các triệu chứng của bệnh đau xương khớp đầu gối. Chính vì vậy, huyệt đạo này thường được sử dụng để điều trị các bệnh như phong thấp khớp, trật khớp, dị dạng đầu gối.

Tác động vào huyệt tất nhãn đúng cách không chỉ giúp người bệnh giảm các cơn đau nhức mà con có góp phần cải thiện hiệu quả tình trạng tích nước trong đầu gối.

Người cao tuổi bị đau đầu gối do lão hóa, đau phía trong đầu gối khi kích thích vào huyệt tất nhãn sẽ cảm thấy hiệu quả rõ nét. Ngoài ra, người cao tuổi thực hiện bấm huyệt đạo này thường xuyên sẽ giúp tăng cường hoạt động của hệ thống cơ xương khớp, giúp lưu thông máu, thải độc, làm chậm lại quá trình lão hóa và ngăn ngừa một số bệnh tật khác.

Tuy nhiên, nếu đau đầu gối do một số nguyên nhân khác như đau phía ngoài đầu gối thì kích thích vào huyệt ngoại tất nhãn (chính là huyệt độc tỵ) sẽ có hiệu quả hơn. 

Tác động  vào huyệt này bằng phương pháp đốt cứu cũng rất hiệu quả trong chữa trị chứng đau lưng.

Cách tác động vào huyệt

Huyệt tất nhãn là huyệt đạo có thể tác động bằng 2 cách là xoa bóp bấm huyệt và châm cứu.

Xoa bóp bấm huyệt là phương pháp đem lại nhiều tác dụng kỳ diệu, nhanh chóng giảm các cơn đau nhức, thư giãn cơ và giảm áp lực lên hệ thần kinh.

Bấm huyệt là cách tác động vào huyệt đơn giản và dễ thực hiện, có tính an toàn cao, giảm nguy cơ phụ thuộc vào thuốc biệt dược. Xoa bóp bấm huyệt tất nhãn được chứng minh rất có hiệu quả trong điều trị bệnh quanh khu vực khớp gối.

Châm cứu là cách kích thích trực tiếp và sâu hơn tới huyệt tại vùng tổn thương, giúp tăng hiệu quả trị bệnh. Cách châm cứu huyệt tất nhãn như sau:

Co đầu gối, căng da châm vào chỗ lõm. Châm kim thẳng sâu 0,5 đến 1 thốn. Hoặc có thể châm cứu xiên từ nội tất nhãn sang ngoại tất nhãn (từ bên trong ra bên ngoài).

Các huyệt phối hợp trong trị bệnh:

Huyệt đạo có mối quan hệ chặt chẽ với các hoạt động sinh lý của cơ thể. Hầu hết những biểu hiện bệnh tật đều được thể hiện ở vị trí trực tiếp của huyệt. Khi bạn cảm nhận được cảm giác đau tức, chạm nhẹ thấy đau, màu sắc da ở vùng huyệt thay đổi… điều đó phản ánh rằng cơ thế bản đang bị bệnh ở cơ quan nội tạng ngay tại đó.

Tác dụng điều trị của huyệt tùy thuộc vào mối liên hệ giữa huyệt và kinh lạc trong cơ thể, vì vậy để tăng hiệu quả trị bệnh thì việc phối huyệt là vô cùng cần thiết. Cùng xem một vài gợi ý về cách phối huyệt tất nhãn với các huyệt khác:

• Phối huyệt Túc Tam Lý (Vi.36) (Thắng Ngọc Ca): Trị chân không thẳng, chân sưng to
• Phối huyệt Tất (Dương) Quan (C 7) (Ngọc Long Ca): Trị đau đầu gối đau, đau đùi
• Phối huyệt Khoan Cốt + Tất (Dương) Quan (C 7) (Ngọc Long Kinh): Trị 2 chân sưng đau.

Những lưu ý khi bấm huyệt

Bấm huyệt là một phương pháp có tác động rất tốt tới sức khỏe của con người. Nếu biết cách vận dụng và thực hiện đúng kỹ thuật sẽ mang lại hiệu quả vô cùng to lớn. Tuy nhiên, nếu không nắm được rõ đặc tính của huyệt, cũng có thể gây ra những biến chứng nặng nề cho cơ thể.

Chính vì thế, khi bấm huyệt chúng ta cần lưu ý những vấn đề sau đây:

• Lựa chọn chuyên viên có kỹ thuật tốt, có chuyên môn sau, am hiểu về huyệt đạo để thực hiện các phương pháp day ấn, bấm huyệt… Nếu người thầy thuốc thiếu kinh nghiệm, day ấn không đúng cách, không đúng vị trí của huyệt, không phù hợp với tình trạng thực của bệnh nhân sẽ làm cơ thể đau nhức, mệt mỏi gia tăng.
• Những người bị chấn thương ở xương khớp, cơ dù là vết thương kín hay vết thương hở đều không nên bấm huyệt vì có thể làm gia tăng chấn thương lên các vùng tổn thương đó.
• Không nên bấm huyệt ở các vết thương hở, bị lở loét hoặc các vết thương tấy đỏ. Các vùng da có dấu hiệu viêm nhiễm không nên bấm huyệt.
• Phụ nữ mắc những bệnh nội khoa như viêm đau vòi trứng, người bị viêm ruột thừa không nên áp dụng phương pháp bấm huyệt.
• Những người có thể trạng suy yếu, căng thẳng mệt mỏi sử dụng biện pháp bấm huyệt cũng mang lại hiệu quả trị bệnh rất tốt, giúp tăng sinh lực cho cơ thể.

Trong bài viết trên đây Tapchidongy.org đã trình bày chi tiết về khái niệm huyệt tất nhãn là gì? Vị trí và công dụng của huyệt tất nhãn. Ngoài việc bấm huyệt tại nhà, người bệnh nên tìm đến các cơ sở đông y uy tín để thăm khám và điều trị hiệu quả hơn.