Trong các loại cây thuốc dùng trong điều trị bệnh ung thư, không thể không nhắc đến cây xạ đen. Các nhà khoa học nhận định rằng, đây là một trong những vị thuốc có hàm lượng chất kháng u cao nhất thế giới thực vật. Bên cạnh dùng trong bài thuốc chữa nhiều loại ung thư phổ biến, xạ đen còn nổi bật với công dụng chữa bệnh gan, huyết áp cao, tiểu đường, mỡ máu, mất ngủ,…
Tìm hiểu về cây xạ đen và những điều chưa biết
Cây xạ đen là tên gọi theo tiếng Mường, cây thuốc này được đồng bào dân tộc Mường phát hiện và sử dụng từ lâu đời nay. Trong tiếng Mường, xạ có nghĩa là gan còn đen là do khi chặt vào thân cây sẽ có chất lỏng màu đen có mùi thơm chảy ra.
Ngoài ra, ở mỗi địa phương khác nhau sẽ có tên gọi khác nhau cho cây thuốc quý của thiên nhiên này.
- Tên thường gọi: Cây xạ đen
- Các tên gọi khác: Bách giải, Bạch vạn hoa, Đồng triều, Cây dây gối, Cây quả nâu, Cây ung thư, Sạ đen (tiếng lóng địa phương)
- Danh pháp hai phần Celastrus Hindsii Benth, thuộc họ Dây Gối Celastraceae
Đặc điểm thực vật và hình ảnh cây xạ đen
Trong thiên nhiên, xạ đen là một loại cây mọc hoang có những đặc điểm thực vật nổ bật, dễ nhận biết.
Để nhận biết cây xạ đen, bạn có thể căn cứ vào những đặc điểm dưới đây:
- Thuộc cây dây leo thân gỗ, sống bám vào các cây lớn khác. Thân dây leo dài trung bình từ 3 – 10m, thân tròn, dẻo, đường kính bằng ngón chân cái. Khi còn non, thân cây có màu xám nhạt không có lông, khi trưởng thành chuyển sang màu nâu có lông phủ và cuối cùng chuyển dần thành màu xanh thẫm.
- Lá cây mọc so le thành từng lá đơn, có hình bầu dục xoay ngược đầu nhọn, cuống dài 5 – 7mm, phiến lá dài khoảng 6 – 11cm, rộng 2.5cm, mặt lá không có lông, có 7 cặp gân lá phụ, phần rìa có răng cưa. Lá non có màu tím nhạt và tím hơn vào mùa đông, đặc biệt không rụng theo mùa như các loại thực vật khác.
- Hoa mọc thành chùm ở đầu cành, nách lá vào tháng 3 đến tháng 5, cuống hoa ngắn khoảng 2 – 4mm. Bông hoa màu trắng sữa, có mùi thơm, đường kính 3cm, hoa cái có bầu 3 ô.
- Cây kết quả vào tháng 8 – tháng 12, kết từ những cánh hoa đã rụng. Quả nang hình trứng dài 1cm, mọc thành từng chùm với cuống quả dài. Khi chín quả có màu vàng cam, hạt có áo màu hồng nhạt, quả khô nổ ra thành 3 mảnh.
Trong thiên nhiên cây xạ đen có mấy loại?
Các nhà khoa học khẳng định, trong thiên nhiên chỉ có duy nhất một loại cây xạ đen. Tuy nhiên, trên thị trường hiện nay xuất hiện một loại cây tên xạ vàng, có nhiều điểm tương đồng với cây thuốc gây nhầm lẫn.
Để nhận biết cây xạ đen và xạ vàng, bạn có thể căn cứ vào các đặc điểm sau:
- Cây xạ đen có thân tròn, dày hơn xạ vàng, màu sẫm hơn. Sau khi phơi khô có nhựa chảy ra có màu đen, mùi thơm nhẹ còn xạ vàng thì có nhựa màu trắng nhạt, không mùi.
- Lá xạ đen non có màu tím nhạt, cuống màu tím, có răng cưa còn xạ vàng có màu xanh. Lá sau khi phơi không không bị quá giòn hay vụn nát.
Hiện nay cây xạ đen mọc ở đâu tại nước ta?
Xạ đen là loại cây mọc hoang ở nhiều nước trên thế giới, được phát hiện nhiều nhất ở các nước khu vực châu Á như Trung Quốc, Việt Nam, Myanmar, Thái Lan,… Đặc biệt, cây ưa sống ở nơi có độ cao từ 1000 – 1500m so với mực nước biển, trong rừng nguyên sinh.
Tại nước ta, cây thường được tìm thấy ở khu vực đồi núi, có khí hậu nhiệt đới gió mùa có 4 mùa rõ rệt, như Hoà Bình, Hà Nam, Ninh Bình, Hải Phòng, Tuyên Quang, Thái Nguyên, Gia Lai, vườn Quốc Gia Ba Vì, vườn Quốc Gia Cúc Phương,…
Trong đó, cây xạ đen Hòa Bình phát triển mạnh nhất, có thành phần dược tính tốt nhất trên cả nước.
Hiện nay, nhờ những tác dụng tuyệt vời của cây thuốc mà nhiều địa phương đã nghiên cứu, nuôi trồng vùng dược liệu xạ đen. Kỹ thuật trồng cây xạ đen không quá khó và không cần chăm sóc đặc biệt.
Xạ đen có thể nhân trồng bằng phương pháp giâm cành hoặc gieo hạt, sau đó chỉ cần tưới đủ nước, bón phân để cây sinh trưởng và phát triển.
Bộ phận dùng, thu hoạch và bào chế
Cây thuốc khi trưởng thành có thể thu hoạch bất cứ thời điểm nào trong năm, còn cây mới trồng cần 1 năm mới có thể thu hái.
Bộ phận sử dụng là thân, cành và lá cây. Theo kinh nghiệm dân gian, lá cây có thể thu hoạch sau khi cây trưởng thành, còn thân cành thì cây càng già thì dược tính càng cao.
Sau khi thu hoạch về, cây thuốc sẽ được chặt thành từng đoạn ngắn đem phơi khô hoặc sấy khô. Dược liệu cần được bảo quản trong túi kín, tránh nơi ẩm ướt gây mốc, mối mọt.
Ngoài ra, cây thuốc này có thể bào chế thành nhiều dạng khác nhau, nhiều nhất là cao xạ đen kết hợp với bán chi liên, bạch hoa xà thiệt thảo, cây hoàn ngọc.
Cách làm cao xạ đen phổ biến nhất như sau:
- Chuẩn bị các vị thuốc theo tỷ lệ, cứ 100g cao cần có 80g xạ đen (60g thân và 20g lá), 5g bán chi liên, 10g bạch hoa xà, 5g hoàn ngọc.
- Cho tất cả vào nồi đất đun với 300ml nước cho đến khi bao giờ cô đặc lại thì để nguội, bảo quản và dùng dần.
Tác dụng của cây xạ đen, những điều làm nên danh xưng thần dược
Không phải ngẫu nhiên mà cây xạ đen lại được nhiều người săn tìm để sử dụng chữa bệnh như vậy. Từ ngàn đời nay, cây thuốc đã được đồng bào dân tộc thiểu số sử dụng, dần dần lan truyền rộng rãi và được y học hiện đại nghiên cứu kiểm chứng.
Cây xạ đen có tác dụng gì theo Y học cổ truyền
Theo Y học cổ truyền, dược liệu xạ đen có vị đắng hơi chát, tính hàn, mùi thơm mát, có tác dụng thanh nhiệt, giải độc, thông kinh, lợi tiểu, tiêu viêm, mát gan mật, tiêu trừ độc tố.
Cây thuốc này được sử dụng nhiều và đem lại hiệu quả với các bệnh mụn nhọt, trị viêm gan, vàng da, xơ gan, men gan cao, gan nhiễm mỡ, giảm dịch tiết xơ gan cổ chướng, hạn chế sự phát triển khối u, hỗ trợ điều trị ung thư, bình ổn huyết áp, chữa mất ngủ, suy nhược thần kinh, trị hoa mắt chóng mặt,…
Công dụng của cây xạ đen theo Y học hiện đại
Trong những năm gần đây, dược liệu luôn là đề tài nghiên cứu của cả y học nước nhà và y học thế giới. Cho đến thời điểm hiện tại đã có rất nhiều công trình nghiên cứu khoa học về cây xạ đen và khẳng định hiệu quả mà nó đem lại cho con người.
Theo nghiên cứu, trong cây xạ đen có chứa các thành phần hoạt chất quý hiếm gồm: Flavonoid, Saponin, Quinon, Triterpenoid, Maytenfolone A, Tanin, Polyphenol, Acid amin, Cyanoglucoside, một lượng nhỏ đường khử và một số thành phần khác.
Nhờ đó, cây thuốc này có nhiều tác dụng trong phòng và chữa bệnh ở người.
- Tác dụng cây xạ đen chữa ung thư: Hoạt chất Flavonoid có hiệu quả chống oxy hóa, ức chế sự phát triển của các gốc tự do, ngăn chặn tế bào ung thư tăng sinh, tiêu diệt tế bào ung thư, bảo vệ khỏi các tác nhân gây ung thư.
- Cây xạ đen và tác dụng điều trị khối u, bướu: Hoạt chất Saponin Triterpenoid ngăn chặn, ức chế sự phát triển các khối u bướu, ngăn chặn khối u ác tính di căn. Kết hợp tác dụng tiêu diệt tế bào ung thư của hợp chất Quinon đem lại hiệu quả tích cực khi điều trị u bướu.
- Hỗ trợ điều trị u xơ tử cung, u tuyến vú lành tính, u nang buồng trứng: Kết hợp với trinh nữ hoàng cung giúp làm mềm, hoá lỏng khối u, ức chế phát triển và di căn khối u, giảm kích thước, giảm đau.
- Tác dụng điều trị viêm gan, xơ gan, gan nhiễm mỡ: Cây thuốc có khả năng kháng virus viêm gan A, B, C, chống lại sự phát triển của vi khuẩn, virus, làm lành các tế bào gan bị tổn thương, loại bỏ cholesterol xấu tích tụ trong gan, tăng cường bảo vệ tế bào gan. Đồng thời thảo dược còn ức chế quá trình tăng lipid đem lại hiệu quả hỗ trợ điều trị gan nhiễm mỡ.
- Điều hoà và ổn định huyết áp: Được dùng trong cả điều trị cao và thấp huyết áp.
- Điều trị suy nhược thần kinh, mất ngủ, thiếu máu: Vị thuốc có tác động tích cực đến hệ thần kinh, giải tỏa căng thẳng, tăng cường tuần hoàn máu não, chữa hoa mắt chóng mặt, cải thiện mất ngủ.
- Chữa bệnh xương khớp: Như tổn thương cột sống, thoát vị đĩa đệm, thoái hoá cột sống, đau thần kinh tọa,…
- Chữa các bệnh da liễu: Như mụn nhọt, ngứa da, chốc lở, cầm máu,…
Các cách sử dụng cây xạ đen chữa bệnh hiệu quả tốt nhất
Xạ đen là một cây thuốc quý hiếm mà thiên nhiên ban tặng cho con người. Đặc biệt với bệnh nhân bị u bướu, ung thư thì đây là một dược liệu hỗ trợ điều trị, tăng cường sức khoẻ và kéo dài sự sống tuyệt vời. Dưới đây là những bài thuốc dân gian từ dược liệu xạ đen mà bạn đọc có thể tham khảo để sử dụng.
Bài thuốc dùng cây xạ đen trị ung thư gan
Có thể thấy, tác dụng của lá xạ đen chữa ung thư gan là tác dụng nổi bật nhất và được nhiều người sử dụng. Bên cạnh dùng lá thì thân cành của cây thuốc cũng được sử dụng trong bài thuốc này.
Bạn có thể lựa chọn một trong các bài thuốc dân gian dưới đây:
- Bài thuốc 1: Sắc nước thuốc từ 30 – 40g cây xạ đen, 30 bạch hoa xà thiệt thảo cùng 15g bán chi liên. Mỗi ngày uống 1 thang, chia thành 2 lần uống trước khi ăn, dùng liên tục trong nhiều tháng.
- Bài thuốc 2: Các vị thuốc gồm 50g mỗi loại xạ đen, cây an xoa, cà gai leo đem rửa sạch, sắc cùng 2 lít nước cho đến khi còn khoảng 0.5 lít. Nước thuốc để nguội rồi chia uống 3 lần trong ngày.
- Bài thuốc 3: Phơi khô 30g xạ đen, 20g cỏ lưỡi trắng (bạch hoa xà thiệt thảo), 6g cam thảo dây. Sau đó sắc thuốc cùng 1 lít nước trong 15 phút rồi chia uống hết trong ngày.
Với bệnh ung thư gan, bạn cần sử dụng trong thời gian dài và liên tục để hỗ trợ điều trị bệnh và cảm nhận được sức khoẻ tốt hơn mỗi ngày.
Cách dùng cây xạ đen chữa ung thư phổi
Cây thuốc có tác dụng tích cực với bệnh nhân ung thư phổi giai đoạn đầu, hạn chế di căn và tăng cường sức đề kháng. Còn với bệnh nhân nặng, giai đoạn cuối đã di căn thì đây được xem là liệu pháp kéo dài sự sống rẻ tiền và đơn giản nhất.
- Chuẩn bị 40g bạch hoa xà thiệt thảo khô, 40g bạch mao căn khô (rễ cây cỏ tranh) cùng 40g xạ đen sắc cùng 1.5 lít nước, đun trong khoảng 30 phút là được.
- Nước thuốc thu được chia thành 3 phần, uống vào 3 buổi trong ngày, sau khi ăn 30 phút.
Uống nước cây xạ đen có công dụng gì nổi trội? Người bị ung thư phổi giai đoạn cuối dùng bài thuốc liên tục trong khoảng 6 tháng thì có thể duy trì sự sống thêm hơn 1 năm. Với người bệnh giai đoạn đầu có thể sống lâu thêm được 5 – 6 năm hoặc hơn, thậm chí có thể thuyên giảm bệnh tình nếu cơ địa hợp thuốc.
Hỗ trợ điều trị u xơ tử cung
Từ xa xưa, cây xạ đen còn được dùng để điều trị bệnh u xơ tử cung, u nang buồng trứng, u tuyến vú lành tính ở phụ nữ và nhận được nhiều phản hồi tích cực.
- Dùng 60g cao xạ đen, thêm 7 lá trinh nữ hoàng cung cho vào đun sôi, đến khi sôi thì hạ nhỏ lửa đun tiếp thêm 30 phút.
- Chắt lọc lấy phần nước thuốc và uống hàng ngày.
Phụ nữ mắc các bệnh trên cần kiên trì sử dụng đều đặn trong thời gian dài, thường xuyên tái khám để có hướng điều trị đúng cách.
Bài thuốc chữa các bệnh về gan hiệu quả
Cây xạ đen chữa bệnh gì hiệu quả và an toàn nhất? Bên cạnh nổi tiếng với tác dụng chữa ung thư thì cây thuốc này hiệu quả nhất khi dùng để giải độc và chữa các bệnh về gan, phải kể đến như viêm gan, xơ gan, gan nhiễm mỡ, nóng gan, suy giảm chức năng gan,…
- Chuẩn bị 50g xạ đen, 30g cà gai leo cùng 10g mật nhân, rửa sạch và để ráo nước tự nhiên.
- Đổ 1 lít nước vào sắc cùng các cây thuốc, đun trên lửa nhỏ liu riu cho đến khi còn lại 0.5 lít thì lọc lấy nước thuốc.
Nước thuốc chỉ được dùng trong ngày, chia thành nhiều lần uống và dùng liên tục trong thời gian dài để có hiệu quả tốt nhất.
Phòng ngừa và hỗ trợ điều trị đái tháo đường
Xạ đen có tác dụng gì với bệnh đái tháo đường? Theo nghiên cứu, cây thuốc này giúp hỗ trợ hạ chỉ số đường huyết trong máu, điều hoà và cân bằng đường huyết.
- Mỗi vị thuốc xạ đen, nấm linh chi, giảo cổ lam 15g.
- Tất cả nguyên liệu đem rửa sạch sẽ, phơi khô rồi sắc thành nước thuốc và uống trước khi ăn.
Nên uống liên tục trong 1 đến 2 tháng, ngoài ra, nếu không có điều kiện tìm mua đủ cây thuốc bạn cũng có thể dùng độc vị 20g lá xạ đen để sắc nước uống hàng ngày cũng được.
Thông kinh, lợi tiểu và giải nhiệt với xạ đen dược liệu
Cách làm như sau:
- 15g xạ đen cùng 12g kim ngân hoa đem phơi thật khô, hoặc sao vàng hạ thổ, sau đó rửa lại sạch sẽ.
- Cho dược liệu vào hãm cùng 1 lít nước, đun trong 10 phút rồi để nguội, chia uống nhiều lần trong ngày.
Uống nước thuốc liên tục trong 15 – 20 ngày sẽ cảm nhận được hiệu quả tích cực rõ rệt.
Chữa các vết thương ngoài da và bệnh da liễu
Riêng lá xạ đen có tác dụng gì không? Trong dân gian thì đây là một dược liệu có tác dụng rất tốt với bệnh da liễu, đặc biệt là các vết thương chảy máu, ghẻ lở, mụn nhọt,…
Cách làm:
- Hái vài lá dược liệu tươi, rửa thật sạch, cẩn thận hơn có thể ngâm qua nước muối pha loãng.
- Giã nát rồi đắp cả bã và nước cốt lên vết thương (đã rửa sạch sẽ) cho đến khi khô hẳn trên da, có thể dùng băng gạc cố định lại.
Với cách làm này, chỉ cần đắp thuốc trong khoảng vài ngày thì sẽ khỏi, với vết thương hở chảy máu có thể cầm máu ngay tức khắc.
Những lưu ý, kiêng kỵ cần biết trước khi dùng
Dược liệu xạ đen là thảo dược rất tốt để phòng và chữa bệnh, tuy nhiên, trước khi sử dụng phải chú ý những điều sau để đảm bảo an toàn nhất.
- Người bị huyết áp thấp dùng xạ đen có thể gây tụt huyết áp quá mức, dẫn đến hoa mắt, chóng mặt, ngất xỉu. Do đó cây thuốc này chỉ phù hợp với người bị cao huyết áp.
- Bệnh nhân bị suy thận dùng cây thuốc có thể gây hạ huyết áp, gây áp lực lên thận, giảm hiệu quả lọc thận hoặc gây nguy hiểm.
- Tác dụng của cây xạ đen với bà bầu là gì, có an toàn không? Tham khảo ý kiến chuyên gia cho thấy, đây là dược liệu không gây co bóp tử cung, không ảnh hưởng nghiêm trọng đến thai nhi. Tuy nhiên, chúng tôi vẫn khuyên bạn không nên dùng để tránh nguy hiểm, nếu bắt buộc phải sử dụng phải tham khảo ý kiến của bác sĩ.
- Khi dùng cây thuốc này nên kiêng kỵ một số món ăn như giá đỗ, rau muống, các loại rau có vị chát như rau lang, thịt chó, kiêng đồ uống có chứa cồn như rượu, bia,…
- Một số tác dụng phụ có thể gặp như hoa mắt, chóng mặt (do dùng quá liều lượng cho phép), đầy bụng, chướng bụng, khó tiêu (do uống nước thuốc để qua đêm), gặp hiện tượng buồn ngủ, ngủ gật (do uống nhiều vào buổi sáng).
- Đối với người bị u nhú, bệnh nặng chỉ được dùng nước loãng, dùng thuốc đặc ngay khi mới dùng có thể gây đau bụng.
- Liều lượng khuyến cáo từ 15 – 20g sắc thành nước uống hoặc kết hợp với các loại dược liệu khác. Tốt nhất nên uống vào buổi sáng sau khi ăn, kết hợp uống nhiều nước lọc để hiệu quả nhất.
- Khi mới sử dụng, nên nấu nước loãng để uống trước, sau đó mới tăng dần liều lượng để tránh cơ thể chưa kịp thích nghi, gây ra hiện tượng đau bụng, đi ngoài phân lỏng loãng.
- Có thể dùng cây thuốc để nấu thành nước thuốc loãng uống hàng ngày để nâng cao sức đề kháng cho cơ thể, phòng ngừa bệnh tật.
- Có thể dùng cây thuốc song song với các loại thuốc Tây y nhưng nên dùng cách nhau ít nhất 30 phút.
Mua cây xạ đen ở đâu và giá bao nhiêu?
Xạ đen là một dược liệu quý đang được rất nhiều người tìm mua để chữa bệnh, đặc biệt là các bệnh nhân ung thư và bệnh nhân bị gan nặng. Hiện nay có rất nhiều địa chỉ bán cây xạ đen, đa dạng sản phẩm như dược liệu tươi, khô, dạng cao,… Tuy nhiên dược liệu khô vẫn được ưa chuộng hơn hẳn, vừa có thể sắc thành nước thuốc chữa bệnh, vừa có thể làm thành trà uống mỗi ngày.
Giá dược liệu xạ đen dao động trong khoảng 170.000 đến 200.000 VNĐ/kg khô tuỳ thời điểm và sự khan hiếm trên thị trường. Bên cạnh đó, cũng có nhiều cơ sở bán dược liệu nhưng trà trộn cây thực vật khác vào, phổ biến nhất là cây xạ vàng để trục lợi. Do đó, chúng tôi khuyên bạn nên chọn mua dược liệu ở những cơ sở uy tín, chất lượng.
Hiện nay, trung tâm nghiên cứu và nuôi trồng Vietfarm đang đầu tư vùng chuyên canh dược liệu xạ đen ở Hoà Bình với diện tích 2ha. Đây là vườn thuốc cung cấp dược liệu sạch, nuôi trồng đạt chuẩn GACP cho Vietfarm. Sau khi thu hoạch, trung tâm tiến hành sấy khô bằng công nghệ sấy Nhật Bản hiện đại, cho ra mắt sản phẩm dược liệu cao cấp chất lượng cao.
Hiện nay, giá xạ đen dược liệu tại trung tâm Vietfarm đang được niêm yết với mức giá 90.000 VNĐ/ túi 0.5kg sấy khô, vừa tiện lợi vừa sang trọng, đảm bảo an toàn vệ sinh, không dùng chất bảo quản.
Có thể nói, cây xạ đen là một dược liệu quý mà thiên nhiên ban tặng cho con người, đặc biệt với bệnh nhân ung thư. Trên đây là những thông tin về cây thuốc cũng như những bài thuốc hay nhất, bạn đọc có thể tham khảo và sử dụng sau khi tham khảo ý kiến của bác sĩ.
Tham khảo thêm thông tin tại: Wiki Việt Nam
