Bệnh á sừng ở trẻ em không còn là căn bệnh hiếm gặp, đặc biệt bệnh có chiều hướng gia tăng mạnh vài năm trở lại đây. Nếu không chữa trị kịp thời và đúng cách, trẻ dễ bị nhiễm trùng da, suy giảm miễn dịch, thậm chí là nguy cơ sống chung với bệnh suốt đời.
Bệnh á sừng ở trẻ em là gì?
Bệnh á sừng ở trẻ em là căn bệnh khá phổ biến, thường xuất hiện từ khi trẻ 2 tuổi đến khi bắt đầu dậy thì. Đây là một tình trạng da bị nứt nẻ, khô ngứa, bong tróc da, dày sừng.
Căn bệnh này kéo dài da dẳng và khó điều trị triệt để. Theo thống kê lâm sàng từ Bộ y tế, chỉ có khoảng 50% trẻ em hết hẳn triệu chứng, còn lại sẽ phải sống chung với căn bệnh này suốt đời.
Triệu chứng bệnh á sừng ở trẻ em
- Da khô, đỏ, bong tróc: Ban đầu, da bé chỉ có biểu hiện tại các vùng như ngón tay, ngón chân hay các kẽ tay chân. Tuy nhiên, hiện tượng này có thể lan rộng và trở nên rõ ràng hơn nếu không được chữa trị kịp thời.
- Nứt da, nứt một số đầu ngón tay, ngón chân: Tình trạng dần trở nên nghiêm trọng hơn khi da con trẻ xuất hiện những vết nứt ở gót chân, lòng bàn tay. Điều này khiến cho bé đau đớn, chảy máu hoặc chảy mủ dịch. Bệnh sẽ nghiêm trọng hơn khi thời tiết hanh khô hoặc môi trường hóa chất.
- Nổi nhiều mụn nước: Giống như bệnh tổ đỉa, da trẻ sẽ nổi những mụn nước li ti. Nếu trẻ gãi càng nhiều sẽ nổi càng nhiều mụn nước và gây ngứa dữ dội. Khi tình trạng này kéo dài, vùng da bị thương sẽ bị dày sừng, sần sùi và biến dạng.
Đáng chú ý, tùy vào mức độ nghiêm trọng và tình trạng sức khỏe của bé, biểu hiện của bệnh có thể biến đổi khác nhau.
Nguyên nhân gây bệnh á sừng ở trẻ em
- Di truyền: Bệnh á sừng có thể di truyền từ bố mẹ sang con cái. Trong trường hợp cả bố và mẹ đều mắc bệnh, tỷ lệ con mắc bệnh lên đến 50%.
- Do cơ địa: Đối với các bé có sức đề kháng yếu hơn sẽ có nguy cơ cao mắc bệnh á sừng. Các yếu tố như hệ miễn dịch, cơ địa dễ nhạy cảm với phấn hoa, nấm mốc, bụi bẩn,...cũng có thể tăng nguy cơ mắc bệnh.
- Yếu tố thời tiết: Sự thay đổi thời tiết nhanh chóng từ quá nóng sang quá lạnh, hoặc môi trường điều nhiệt đới có độ ẩm cao có thể tạo điều kiện thuận lợi cho bệnh phát triển.
- Thiếu chất dinh dưỡng: Thiếu hụt những vitamin A, D, B, E… cũng như một số khoáng chất khác có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh á sừng ở trẻ.
- Vệ sinh kém: Vệ sinh tay chân không sạch sẽ, đúng cách, đặc biệt là ở các tại vùng cổ tay, chân có nếp gấp… có thể tạo điều kiện cho vi khuẩn và ký sinh trùng phát triển, gây ra bệnh á sừng.
- Tiếp xúc hóa chất: một số hóa chất có trong xà phòng, sữa tắm, bột giặt… có khả năng làm cho tăng nguy cơ dẫn đến mòn da và gây ra bệnh á sừng.
Ngoài ra, một số tác nhân khác cũng có khả năng làm tăng tỉ lệ gây bệnh á sừng ở trẻ em như:
- Thường xuyên đi giày kín làm cho da không thoáng khí, không thấm hút mồ hôi, dễ sinh tạp khuẩn.
- Đi chân trần trên các loại thảm không thoáng khí khiến cho khô da chân.
- Sự tích tụ mồ hôi nhiều trên tay và chân, sau đó nhanh chóng khô bằng cách ngồi trước máy quạt, điều hòa hoặc máy sấy.
Bệnh á sừng ở trẻ em có nguy hiểm không?
- Nhiễm trùng diễn tiến: Bệnh á sừng có thể gây ra các biến chứng nghiêm trọng trong vùng da bị tổn thương. Tình trạng này có thể xảy ra viêm nhiễm da đầu, viêm nhiễm của các mạch máu và mô mềm xung quanh vết thương, gây tình trạng đau đớn và khó chịu.
- Nhiễm trùng toàn thân: Một số trường hợp nghiêm trọng có thể dẫn tới nhiễm trùng toàn thân. Lúc này, biến chứng có thể đe dọa tới tính mạng, cần sự can thiệp của các bác sĩ kịp thời.
- Ảnh hưởng đến sức khỏe tinh thần: Bệnh á sừng có thể gây ra tình trạng tự ti ở trẻ em do gây ra cảm giác khó chịu, ngứa và có nhiều vảy. Điều này có thể ảnh hưởng đến tâm lý và tinh thần của trẻ, gây ra cảm giác không thoải mái và suy giảm tự tin.
- Khả năng lây lan bệnh: Nếu không được điều trị kịp thời hoặc tuân thủ các biện pháp phòng tránh đúng cách, bệnh á sừng có khả năng lây lan rất cao. Tỷ lệ lây lan bệnh từ người này sang người khác hoặc từ trẻ này sang trẻ khác trong các môi trường chăm sóc trẻ em hoặc gia đình khá cao.
Chẩn đoán bệnh á sừng ở trẻ em chính xác
- Tư vấn hỏi bệnh sử: Bác sĩ hỏi về các triệu chứng của trẻ, lịch sử tiếp xúc với người bệnh, hoặc việc sử dụng các sản phẩm chăm sóc cá nhân chung.
- Kiểm tra lâm sàng: Bác sĩ sẽ kiểm tra da của trẻ bằng cách sử dụng đèn Wood, một công cụ phát sáng có thể giúp nhìn thấy các vùng bị nhiễm nấm trên da. Nấm á sừng thường phát sáng màu xanh hoặc vàng dưới ánh sáng UV.
- Kiểm tra vi sinh: Bác sĩ có thể lấy mẫu tóc, da hoặc vẩy da từ vùng bị nhiễm và gửi vào phòng thí nghiệm để kiểm tra vi sinh. Trong quá trình này, các vi khuẩn hoặc nấm sẽ được xác định dưới kính hiển vi.
- Kiểm tra nấm: Một phương pháp khác là lấy mẫu từ vùng bị nhiễm và gửi vào phòng thí nghiệm để kiểm tra bằng cách nuôi nấm trên môi trường phát triển nấm phù hợp.
Phòng ngừa bệnh á sừng ở trẻ em
- Vệ sinh da một cách nhẹ nhàng: Hãy vệ sinh da bé một cách nhẹ nhàng mà không cần chà xát quá mạnh. Chà xát quá mạnh có thể làm tổn thương bề mặt da, tăng nguy cơ nhiễm trùng và làm tăng triệu chứng của bệnh.
- Tránh bóc da khô và cào vỡ mụn: Việc bóc da khô, cào vỡ mụn nước hoặc chọc mủ viêm nhiễm có thể làm tổn thương da và tăng nguy cơ nhiễm trùng. Thay vào đó, hãy đợi cho các vết thương tự lành hoặc sử dụng các biện pháp chăm sóc da đúng cách.
- Sử dụng nước tắm an toàn: Tránh sử dụng nước muối tự pha để tắm cho trẻ, vì điều này có thể làm khô da và làm tăng nguy cơ nứt nẻ. Thay vào đó, hãy sử dụng các sản phẩm tắm dành riêng cho trẻ em, có chứa các thành phần dịu nhẹ và không gây kích ứng.
- Tránh tiếp xúc với hóa chất độc hại: Đảm bảo trẻ không tiếp xúc với các hóa chất độc hại như xà phòng, nước rửa bát, hay nguồn nước bẩn, vì chúng có thể gây kích ứng và nhiễm trùng da.
- Chăm sóc chân một cách đúng đắn: Nếu trẻ bị á sừng ở chân, hãy giảm thiểu di chuyển và đảm bảo mang giày dép vừa kích cỡ, có chất liệu thoáng mát và dễ thấm hút. Thay tất tay, tất chân thường xuyên và chú ý che chắn, bảo vệ và vệ sinh sạch sẽ các vết nứt nhô lên khỏi da để tránh gây viêm nhiễm cho trẻ.
Khi nào cần gặp bác sĩ
- Xuất hiện các triệu chứng nghi ngờ của bệnh á sừng như nổi mẩn, ngứa, vảy trắng,...
- Tình trạng nhiễm trùng trở nặng, đi kèm với triệu chứng như sưng, đau, mủ hoặc chảy dịch từ vùng da đầu.
Lưu ý: Việc phát hiện và điều trị sớm bệnh á sừng là rất quan trọng để ngăn chặn sự phát triển của bệnh và giảm thiểu nguy cơ các biến chứng nghiêm trọng. Do đó, người bệnh hãy chủ động tìm kiếm sự tư vấn và chăm sóc y tế từ bác sĩ khi cần thiết.
Phương pháp điều trị bệnh á sừng ở trẻ em
Vậy điều trị bệnh á sừng như thế nào? Hiện nay, bố mẹ có nhiều cách khắc phục tình trạng á sừng ở trẻ bằng mẹo tại nhà, dùng thuốc Tây hoặc chữa bằng Đông y.
Điều trị bệnh á sừng ở trẻ em bằng bài thuốc dân gian
- Lá trầu không: Với công dụng kháng viêm, chống nhiễm trùng và làm dịu da, phụ huynh có thể đun sôi 1 nắm lá trầu không đã rửa sạch rồi để nguội và vệ sinh vùng da bị tổn thương của bé.
- Lá lốt: Có đặc tính kháng viêm, chống nhiễm trùng và ngăn chặn sự phát triển của á sừng ở trẻ em. Bố mẹ có thể chuẩn bị 1 nắm lá lốt tươi, rửa sạch, vò nát và đun sôi với lượng nước vừa đủ. Để nước nguội bớt, dùng ngâm tay, chân và vùng da bị bong tróc của bé.
- Lá trà xanh: Có khả năng làm dịu da, giảm vi khuẩn và nguy cơ nhiễm trùng tại các vùng bị thương do bệnh á sừng gây ra cho con trẻ. Cách thực hiện bài thuốc này khá đơn giản. Bố mẹ chỉ cần rửa sạch 1 nắm lá trà xanh và cho vào nấu sôi với lượng nước vừa đủ. Các bậc phụ huynh đừng quên cho một chút muối trắng trước khi ngâm vùng da bị thương của bé vào nước trà xanh.
Đây là những mẹo dân gian đã có từ lâu được khá nhiều người áp dụng tại nhà. Ưu điểm của phương pháp này là sử dụng nguyên liệu tự nhiên, dễ tìm và dễ thực hiện. Tuy nhiên, tùy vào tình trạng bệnh của bé, bố mẹ nên tham khảo ý kiến của bác sĩ trước khi áp dụng phương pháp cụ thể.
Phương pháp Tây Y chữa á sừng
Việc duy trì độ ẩm rất quan trọng trong việc điều trị những bệnh ngoài da. Nó giúp làn da trẻ mềm mại, giảm bong tróc, nứt nẻ. Các bậc phụ huynh cần tìm hiểu và sử dụng các sản phẩm kem hoặc thuốc mỡ dành riêng cho da bé.
Một số loại kem dưỡng ẩm trong trong điều trị á sừng ở trẻ em phổ biến như:
- Sản phẩm có chứa Ure hoặc Petrolatum: Loại kem này được khuyến cáo sử dụng cho bé sau khi tắm và trước khi đi ngủ.
- Kem có chứa chứa Dimethicone: Bố mẹ có thể xoa thường xuyên cho con, cách 4h/lần.
Lưu ý: Phụ huynh nên thử độ dị ứng trên một diện tích da nhỏ của bé trước khi quyết định sử dụng loại kem nào. Tốt nhất, phụ huynh cần tham khảo ý kiến của bác sĩ hoặc chuyên gia trước khi chọn sản phẩm cho bé.
Đối với những trường hợp có dấu hiệu bệnh á sừng nghiêm trọng, bố mẹ có thể chọn cho con những loại kem bôi theo chỉ định của các bác sĩ như: Hydrocortison 1%, Desonide, Clobetasone butyrate,... Ngoài ra, một số loại thuốc uống khi tình trạng bệnh nặng hơn như: Thuốc kháng histamine, thuốc chống viêm không steroid (NSAID),...
Điều trị bệnh á sừng ở trẻ em bằng phương pháp Tây Y sẽ mang lại kết quả khá nhanh cho các bé. Tuy nhiên, trong một số trường hợp, nếu lạm dụng, bé dễ bị nhờn thuốc, kèm theo một số tác dụng phụ như đau đầu, chóng mặt, buồn nôn, tức ngực...
Bài thuốc Đông y chữa bệnh á sừng ở trẻ em
Theo Đông Y, bệnh á sừng là kết quả của sự tích tụ nhiệt trong cơ thể, cụ thể là sự tăng nhiệt độ do nhiễm phong hàn, phong nhiệt. Bởi vậy, các bài thuốc Đông Y thường tập trung vào việc làm mát cơ thể, loại trừ độc tố và làm thoái hàn.
- Bài thuốc uống: Bồ công anh, thổ phục linh, trinh nữ, xác ve sầu, rau má, đơn đỏ, kim ngân mỗi vị 12g. Đun các nguyên liệu cùng 4 chén nước cho đến khi còn khoảng 1 chén nước thì tắt bếp. Bố mẹ cho bé uống 2 chén/ngày.
- Bài thuốc ngâm: Lấy hoa tiêu, dã cúc hoa, khô phàn hoặc phác tiêu mỗi vị 6g. Bố mẹ cho thuốc vào nồi rồi đổ ngập mặt nước. Đun đến khi sôi hỗn hợp và tắt bếp, sau đó lấy nước tắm rửa và ngâm vùng da bị bệnh.
Điều quan trọng khi điều trị bằng phương pháp Đông Y mà bố mẹ cần lưu ý chính là cần tuân thủ đúng liều lượng và cách dùng theo hướng dẫn của bác sĩ. Vì các bài thuốc Đông Y thường có tác dụng chậm, sau 2-3 tháng điều trị, bố mẹ cần kiên trì sử dụng cho con để đạt được kết quả tốt nhất.
Dược liệu điều trị á sừng ở trẻ em
Dược liệu thường có tính an toàn cao, ít tác dụng phụ nên phù hợp với điều trị á sừng ở trẻ em. Một số công dụng đáng chú ý của các dược liệu gồm:
- Làm dịu, mềm da bị á sừng của bé
- Giúp giảm viêm và kích thích quá trình lành vết thương
- Cải thiện tuần hoàn máu, cải thiện quá trình hồi phục da
- Giúp kiểm soát sự phát triển của vi khuẩn và giảm viêm tình trạng da
Tuy nhiên, việc sử dụng dược liệu chỉ mang tính chất hỗ trợ điều trị. Việc sử dụng liều lượng và tương tác dược liệu cần phụ thuộc vào từng trường hợp cụ thể và cần có sự giám sát của các bác sĩ.
Bệnh á sừng ở trẻ em không còn quá xa lạ với nhiều phụ huynh. Dù bệnh không quá nguy hiểm đến tính mạng nhưng nếu bố mẹ không phát hiện và chữa trị kịp thời sẽ dẫn đến một số biến chứng không mong muốn.
